The Great, seizoen 1-3

Het eigenzinnige kostuumdrama over de opkomst van Catharina de Grote, die in achttiende eeuw Rusland aan de macht kwam door haar man Peter III van de troon te stoten, is nu ook te zien in Nederland.

Tijdens schermutselingen in het Winterpaleis ziet Catherine hoe een dronkaard per ongeluk een vuurtje heeft aangestoken met een omgevallen fles wodka. Deze man is meneer Molotov.

Dit is natuurlijk niet het echte ontstaansverhaal van de molotovcocktail; die werd immers uitgevonden door Finse soldaten en de naam verwijst niet naar de uitvinder, maar is een denigrerende verwijzing naar de Sovjetminister van Buitenlandse Zaken, Vyacheslav Molotov. Die Molotov was nog niet eens geboren in de achttiende eeuw waarin The Great (2020-2023) zich afspeelt.

Een van de leukste dingen in The Great is het ontdekken van dit soort grappen. Grappen die alleen door iemand uit het heden geschreven kunnen zijn. Want de serie, met de ondertitel “an occasionally true story” (‘af en toe waargebeurd’), is opzettelijk anachronistisch. En, zou ik willen toevoegen, plezierig anachronistisch. Want The Great is bovenal ontzettend vermakelijk.

We ontmoeten Catherine als ze uitgehuwelijkt wordt aan Peter, de gemene en leeghoofdige tsaar van Rusland. Haar meisjesdroom van een gelukkig huwelijk valt vrijwel onmiddellijk in duigen. Al snel beseft ze dat niet haar man, maar zijn land haar grote voorbestemde liefde is. Wat volgt zijn haar pogingen om haar man te vermoorden. Dit gekonkel is fijn om naar te kijken, maar het zijn vooral de karakterontwikkelingen die bijblijven. En dan met name de ontwikkeling van de relatie tussen Catherine en Peter, gespeeld door een geweldige Elle Fanning en een misschien nog wel geweldigere Nicholas Hoult.

The Great van showrunner Tony McNamara (ook schrijver van onder meer The Favourite en Poor Things) breekt het soms toch wel stijve genre van het kostuumdrama open. Interessant is dat Catherine niet wordt neergezet als een vrouw die haar tijd ver vooruit is, zoals vaak het geval is, hoewel ze Rusland wel een nieuw tijdperk wil inleiden. Dat tijdperk is de Verlichting, die vooral Frankrijk maar ook de rest van Europa in zijn greep heeft. In Rusland zijn er conservatieven en progressieven, en Catherine is dus vooral eigentijds modern. Niet haar tijd ver vooruit, maar gewoon iemand met een visie: dat van “een nieuw Rusland”.

Het gaat dan ook niet echt om de contrasten tussen oud en nieuw, maar vooral om de overgangsperiode daartussen. Als je na het einde van de serie (die na drie seizoenen helaas werd stopgezet) teruggaat naar de eerste aflevering, zijn de personages bijna onherkenbaar. De verandering gaat heel langzaam. Van aflevering op aflevering merk je het haast niet op. Toch is iedereen aan het eind onmiskenbaar veranderd. En te midden van al die verzinsels, voelt die verandering heel echt.

De drie seizoenen van The Great zijn vanaf 13 november 2025 te zien op Netflix.