Het nieuwe kijken #120
Ondergedompeld
Das Boot
Ebele Wybenga over wat hem opvalt op het kruisvlak van cinema en beeldcultuur.
“De Vision Pro? Nee, die hebben we alleen nog in de Verenigde Staten”, zei de mevrouw van de Apple Store. Ik was naar binnen gelopen in de hoop spontaan de film Submerged te kijken op Apple’s nieuwe virtual-reality-headset. Het is de eerste ‘Apple Immersive’ fictiefilm: een onderzeeboot-thriller van 17 minuten die je alleen kunt zien op een Vision Pro.
De regisseur is niet de eerste de beste: Edward Berger, een Duitser die eerder een Oscar won met All Quiet on the Western Front en straks weer een grote kans schijnt te maken met kardinalendrama Conclave. Ik keek de trailer en de making-of van Submerged op mijn laptopscherm en wist zeker dat ik zo maar een flintertje van de ervaring meekreeg. Berger belooft een film die je niet bekijkt, maar waar je in zit.
Als liefhebber van onderzeebootfilms, van Das Boot en The Hunt for Red October tot Kursk, voelde ik een sterke aandrang om me onder te dompelen in deze nieuwe vorm. Een demonstratie in de winkel van iets meer dan een kwartiertje was ideaal geweest.
De consensus is dat de doorbraak van virtual reality – als die ooit nog komt – te danken zal zijn aan games of porno, maar Apple doet een serieuze poging om originele immersieve fictie te maken als visitekaartje voor VR. De Amerikanen ontwikkelden een speciale stereoscopische camera, met twee lenzen die samen een driedimensionaal beeld opnemen van 180 graden.
Op deze manier filmen vraagt veel van het set design: je kunt geen lichten of microfoons ophangen, want kijkers bepalen zelf in welke richting ze kijken. Berger en zijn team lieten een onderzeebootromp nabouwen die werkelijk onder water kon lopen in een enorm bassin. Een set met meer staal dan bordkarton.
In de film raakt een dieptebom een Amerikaanse onderzeeër tijdens de Tweede Wereldoorlog. De gelukkigen die wel de film konden zien met een Vision Pro voor hun ogen beschrijven de realistische sensatie van het moment dat het water begint te stijgen, een vloed van angst. Een Amerikaanse recensent die zelf tijdens de Koude Oorlog bij de Amerikaanse marine diende noemde de film “mercifully short”, omdat lang vergeten angsten uit zijn eigen onderzeeboottraining bij hem naar boven kwamen. De film eindigt, na de ontsnapping uit de USS Swordfish, op open zee, waar je als een echte drenkeling de virtuele horizon kunt afspeuren of er al redding in zicht is.