IL PIÚ BEL GIORNO DELLA MIA VITA
Bang voor verandering
Ketters Rome
Il piú bel giorno della mia vita is een portret van een Italiaanse familie, maar deze famiglia is niet la famiglia van weleer.
De teloorgang van het Italiaanse gezin is een onderwerp dat de laatste tijd vaak opduikt in Italiaanse films. Het rigide beeld van de man die zwak is maar domineert, de vrouw die de scepter zwaait en de kinderen die afgietsels van de volwassen zijn, wordt door de nieuwe lichting regisseurs afgewezen. Het katholicisme en de daarmee samenhangende burgerlijkheid maken plaats voor individualisme. De populairste regisseur van dit moment in Italië, Gabriele Mucino, bouwde met L’ultimo bacio en Ricordati di me zelfs een oeuvre op over verwarde families. In het onlangs uitgekomen Respiro van Emanuele Crialese wordt de verstikkende rol van de vrouw in een Zuid-Italiaans gezin doorgeprikt. Ook schrijfster-filmmaakster Cristina Comencini (1958, dochter van regisseur Luigi Comencini), kiest met Il piú bel giorno della mia vita voor deze weg.
Het lijkt of de jonge regisseurs onder het juk van een politieke situatie die minder ruimte laat voor politieke en sociale satire — één van de genres die de Italiaanse cinema groot maakte —, zich richten op het intieme, de burgerlijkheid, en de seksuele bevrijding. Alsof ze hoop willen geven: we zitten weliswaar opgescheept met de Berluskaiser, maar ’the times they are a-changin”.
Boekensteunen
Het is veelbetekenend dat de muren van de villa van grootmoeder Irene (Virna Lisi) aan het afbrokkelen zijn. Zelf brengt ze het grootste gedeelte van haar tijd door met het kijken naar Super 8-filmpjes. Van de familie, toen ze nog in volle glorie was.
De zondagmaaltijden, waar iedereen zwijgt, en het kolos van een huis, waarvan de onderhoudskosten niet te betalen zijn, symboliseren de regels en formaliteiten die de nieuwe generatie in de weg staan.
De mater familias is niet de enige conservatieveling. Haar jongste kleinkind Chiara is ook bang voor veranderingen. Als twee boekensteunen drukken ze de andere familieleden tegen elkaar. Maar zo blind als Irene is voor het welbevinden van haar familieleden, zo oplettend is Chiara. Zij ziet dat niemand echt gelukkig is. Zelf staat ze op het punt haar eerste communie te doen. Geïnspireerd door deze mooiste dag van haar leven (is een communie iets anders dan een generale repetitie voor een bruiloft?), bidt ze tot God. Of hij kan helpen om hen de waarheid in te laten zien. God is zo aardig om haar te geven wat ze wenst, tot haar schrik.
Naast de oude villa toont Comencini een Rome vol kerken, kruizen en barokke christelijk elementen. Een wereld waar de devote Chiara in past, maar haar familieleden niet. Wanneer de zusters Rita en Sara elkaar ontmoeten om bij te kletsen en te roddelen doen ze dat op Campo dei Fiori, het plein waar de paus ketters liet verbranden en tegenwoordig elk jaar een bijeenkomst voor vrijdenkers gehouden wordt.
Of Chiara ooit een vrijdenker zal worden, valt te bezien. Wel raakt ze teleurgesteld in haar God, die klaarblijkelijk niet alles mooi en liefdevol kan maken. Ze doet haar best om met haar videocamera een realistischer portret van de familie te maken dan de zoetsappige filmpjes van haar oma.
Comencini biedt geen pasklare oplossingen, en dat is een opluchting, maar toont wel dat alles nooit zo rechtlijnig kan zijn als in de ogen van een kind.
Simona Moroni
