THE THREE BURIALS

Tommy Lee Jones regisseerde The three burials, een bijna klassiek mythologisch verhaal over een reis naar de achterbuurten van onze ziel.

Voor The three burials, het regiedebuut van acteur Tommy Lee Jones, konden Amerikaanse critici nauwelijks genoeg lovende woorden vinden. Ook in Europa viel de film op: in Cannes kreeg Jones een prijs voor Beste Acteur en scenarist Guillermo Arriaga werd beloond met de prijs voor het Beste Scenario. De film werd zelfs genomineerd voor een Gouden Palm. Arriaga schreef eerder het ingenieuze, zij het ietwat geconstrueerde scenario voor 21 grams, over het vedergewicht van onze ziel en de zwaarte van ons bestaan.
Voor iemand die wat minder affiniteit heeft met het westerngenre moet The three burials eerst bezinken, vermoed ik. Maar als dat eenmaal is gebeurd, wordt duidelijk dat Jones iets heel moois heeft afgeleverd.
The three burials (of Melquiades Estrada zoals de officiële titel eerst luidde) is een film over grensgebieden. Het is een moderne western maar het is veel meer dan dat. Meerdere keren kreeg ik het gevoel naar een klassiek, mythologisch verhaal te kijken.

Rottend lijk
Het decor van de film is het grensgebied tussen de VS en Mexico. De officiële grens is natuurlijk maar een lijntje in het landschap; de echte grens is vaag en zit in de hoofden van Amerikanen en Mexicanen aan beide zijden van de douaneposten. Ze leven in een cultuur die Mexicaans bijgeloof vermengt met Amerikaanse nuchterheid en arrogantie — net als New Orleans een mix is van de cultuur van het zuiden van de VS met Jamaicaanse codes en rituelen.
De film flitst in de trage eerste helft heen en weer tussen de vondst van een rottend lijk en de ontluikende vriendschap tussen twee mannen: Pete Perkins (Tommy Lee Jones) en Melquiades Estrada (Julio Cedillo). De brute dood — of is het moord? — van Estrada is de opmaat naar een gewelddadige en absurde tweede helft van de film, een odyssee diep in het Mexicaanse landschap en zoals elke reis ook een odyssee diep in de ziel van Jones en de vermoedelijke moordenaar. De reis speelt zich af op het grensgebied tussen normaliteit en gekte: is wat Perkins zijn slachtoffer aandoet niet meer dan eerwraak of draait hij steeds verder vast in zijn eigen waanzin? Wie komt nog bij zinnen in de intense hitte? Uiteindelijk komen de twee mannen — het hoeft misschien niet eens gezegd — meer zichzelf tegen dan de ander.
Arriaga’s scenario speelt op een hoger plan zelf ook met grenzen. De verschillende ritmes van de eerste en tweede helft, de mix van totale waanzin aan de ene kant en ontnuchterende lunchtafelgesprekken en dagelijkse beslommeringen aan de andere kant, is voor een regisseur moeilijk in balans te houden. De idiote uitspattingen van de personages vragen veel van de kijker, maar Jones houdt alles binnenboord: zelfs in hun meest extreme gedrag blijven de personages herkenbaar. Dat kunnen alleen een regisseur die precies weet hoe we reageren en een scenarist die beseft wat al te menselijk is.

Ronald Rovers