The Postman’s White Nights

Schitterende docufictie over postbode die als de Griekse veerman Charon dagelijks het Kenozeromeer in Noord-Rusland overvaart om de inwoners van een afgelegen eilandje van berichten van de levenden te voorzien.

Het is een intrigerend beeld: hoe vaak zouden wij in ons leven zo druk bezig zijn met de dingen die voor ons liggen dat we niet opmerken dat er achter ons iets groots gebeurt? Het is de inzet van veel filmmakers die werken op de grens van fictie en documentaire, die in het alledaagse het fantastische willen ontdekken of aantonen.
Het deels geënsceneerde The Postman’s White Nights van de Russisch-Armeense filmmaker Andrei Konchalovski is zo’n film: hij volgt een van de meest archaïsche en daardoor symbolische beroepen die er is, dat van een postbode die in Noord-Rusland de bewoners van een afgelegen eilandje in het Kenozeromeer van hun dagelijkse berichten van de buitenwereld voorziet. Hij is een real life-versie van Charon, de veerman uit de Griekse mythologie die de gestorvenen in zijn bootje tot aan de poorten van de onderwereld bracht. Wat nou als zijn bootje, net als dat van postbode Lijokha, gestolen zou worden? Zou dan de kosmische orde verstoord zijn? Deze en andere vragen worden door de film op je afgevuurd alsof het binnenpretjes zijn. Hij zegt voortdurend: kijk maar, je ziet niet wat je ziet.
Tegelijkertijd is de film door zijn observerende stijl een meditatie op het verlangen naar contact. Met ver weg en dichtbij. Tus­sen de beelden en de toeschouwer. Tussen de postbode en zijn aanbeden Irina. Met de bekende onbekende en de onbekende bekende. En dan kan het dus gebeuren dat er een raket wordt afgeschoten in de hemel achter onze hoofdpersoon zonder dat die daar weet van heeft.
Konchalovski heeft een wonderlijke carrière achter de rug. Hij werkte met Tarkovski en Sylvester Stallone. Maar helemaal in het begin van zijn loopbaan maakte hij beroemde Tsjechov-verfilmingen, en met die Russische toneelschrijver lijkt hij nu ook zijn leven af te sluiten: met humorvolle, menslievende observaties van mensen die ergens in een dorp­­je zijn achtergebleven, terwijl de jeugd vertrekt, naar de stad, naar elders, outer space desnoods. Het leverde hem vorig jaar in Venetië een Zilveren Leeuw voor Beste Regie op. Want de beste regisseurs regisseren zelfs de werkelijkheid.

Dana Linssen