SNOW

De eerste sneeuw valt laat in het zelfverzekerde debuut snow. Die sneeuw is het enige pure dat is overgebleven nadat alle mannen uit een Bosnisch dorpje zijn verdwenen.

Een eindeloze stroom pruimen wordt ontpit, vermalen en gekookt. Karren vol witte kolen worden geraspt, gezuurd en in een weckpot gestopt. Het leven van de vrouwen gaat door, ook na de deportatie van alle mannen uit hun Bosnische dorp. snow, het zelfverzekerde debuut van Aida Begic, speelt zich af net na de oorlog in voormalig Joegoslavië, als er enkel nog vrouwen, kinderen en één oude man zijn overgebleven in hun dorp. Het vuur is gestaakt maar onderlinge spanningen en verdriet zijn goed voelbaar, vooral tijdens het maken van de jam en chutneys, waarmee de vrouwen hun inkomen bijeen schrapen.
Begic heeft mooie beelden gevonden bij de leegte die is achtergebleven. Twee vrouwen staan zwijgend met hun kar vol jampotten langs de kant van de weg te wachten op het handjevol passanten dat per dag voorbijkomt. Ze zijn zo gefilmd dat het lijkt alsof ze tevergeefs wachten op de terugkeer van hun mannen. Dat idee leg je er zelf in, want de open stijl van Begic geeft je die ruimte. Ze heeft haar film opgedeeld in de dagen van de week, elk in een net iets andere stijl gefilmd: de snelle montage tijdens het pruimenjam maken verandert gaandeweg in een rustigere stijl, waarbij Begic de vrouwen altijd scherp blijft observeren.

Winstbejag
snow is een vrouwenfilm die zich niet opdringerig als vrouwenfilm presenteert omdat de casting een logisch gevolg is van de oorlog: er zijn simpelweg alleen maar vrouwen achtergebleven in het dorp. De enige mannen in het verhaal zijn de twee Servische zakenlieden die het dorp willen opkopen — een minder interessante verhaallijn omdat dit overduidelijk een slecht plan is, ingegeven door het aloude winstbejag. De groepsdruk onder de vrouwen die ermee gepaard gaat is wel weer interessant. Als er eentje het contract tekent, gaan de anderen automatisch ook overstag. Sommige twijfelen nog omdat ze bang zijn dat als hun vermiste man onverhoopt terug zal komen, hij nooit met de verkoop zou hebben ingestemd. De tussenpersoon van de zakenman lijkt heel ver te gaan in het overtuigen van een van de vrouwen: hij beweert dat hij haar man heeft zien sterven, misschien omdat ze zo diens toestemming niet hoeft af te wachten. Het is aan de kijker om te bepalen of hij deze tussenpersoon kan vertrouwen. Wanneer de tussenpersoon met zijn Servische compagnon in de modder strandt, wordt hij opgevangen door een van de vrouwen, die hem de blouse van haar verdwenen echtgenoot aanbiedt. Ook hier schuift Begic weer een mooi attribuut naar voren om de schoorvoetende toenadering mee te verbeelden.
Ondertussen spelen de kinderen gewoon door, tussen de kogelgaten in de muur, of met het werkloze scheermes van hun verdwenen vader. Pijnlijk is hun favoriete gezelschapsspelletje, een soort Hints waarin ze allerlei familie en bekenden nadoen, waarbij de afwezige mannen en vaders ook worden geïmiteerd. Het zijn dit soort subtiele scènes die van snow zo’n mooi debuut maken.

Mariska Graveland