RIZE

Het getto ballet uit de Amerikaanse documentaire Rize moet je zien om te geloven.

Laten we eerst wat statistieken afwerken.
Er zitten meer zwarte Amerikanen in de gevangenis dan op een universiteit. Bijna een kwart van de kleurlingen leeft onder de armoedegrens. Het inkomen van blanken en Aziaten is gemiddeld twee keer hoger dan dat van negers en Latino’s. In 1994 was 43 procent van de gearresteerden, 54 procent van de veroordeelden en 59 procent van de gevangenen Afro-Amerikaans. De toegang tot de gezondheidszorg is voor een derde van de… enfin, vult u zelf maar verder in.
Segregatie is bij wet verboden, maar getto’s zijn al sinds de jaren ’60 de strafkolonies van de Amerikaanse samenleving. Gestrande slavenschepen zijn het, zorgvuldig en permanent in quarantaine gehouden. Laat ze elkaar maar afmaken, is het devies. Watts, Inglewood en South Central LA, daar leven een deel van die statistieken, vlak naast Hollywood. Los Angeles als de eerste derde wereldstad van Amerika. Soms ontploft er iets in de buurt, zoals in 1965 en 1992, dan is de ban van quarantaine tijdelijk verbroken en is eventjes de macht aan het volk. Maar al snel gaat de boel weer op slot en gaat het leven in de strafkolonie weer verder.

Gladiatoren
En toen was daar een clown.
Na de ‘LA riots’ van 1992 besloot Tommy-de-drugsdealer dat het tijd was voor iets positiefs. Hij trok een felkleurig pak aan, beschilderde zijn gezicht, zette een regenboogpruik op, wierp een zooitje luidsprekers in de achterbak van zijn auto en begon op straat te dansen. Tommy de Hiphop Dansclown was geboren.
In Rize van David LaChapelle is te zien hoe zijn clowndansen een alternatief wordt voor de overal aanwezige bendes. Ik schiet niet, nee, ik dans de frustraties van mij af. Ik ben geen lid van de Bloods of de Crips, maar van de Clowns. En hoewel de aanwezigheid van een hippe modefotograaf — LaChapelle is een wereldberoemde beeldmaker voor grote bladen als Vogue, Rolling Stone en Vanity Fair — anders doet vermoeden, is hier geen sprake van een tijdelijk eigentijdse trend. Niets is zo tijdelijk als eigentijds. Dit is een levenswijze, een overlevingsstrategie, een uitingsvorm: getto ballet. Sinds de komst van het clowndansen zijn er meer dan vijftig verschillende bendes ontstaan, elk met hun eigen kleuren en gebruiken. En elk van hen wil zich in het dansen onderscheiden ten overstaan van alle anderen.
En dat dansen? Zien is geloven. Vorig jaar organiseerde Tommy in een sporthalarena een strijd tussen de twee dominante stromingen: het meer vrolijke clowndansen en het grimmige, rauwe vechtdansen: krumpin’. Telkens twee gladiatoren streden daar met de bewegingen van hun lichaam, tegen elkaar en met elkaar, om samen de uitlaatklep open te zetten en allen individueel met een stuk minder frustratie naar huis te kunnen gaan.
Bewegingskunst die gegarandeerd zonder overheidssubsidie tot stand is gekomen.

Mike Naafs