REQUIEM

Het op ware gebeurtenissen geïnspireerde requiem gaat over een Duitse studente in Tübingen die ervan overtuigd raakt dat de duivel in haar huist. Maar eigenlijk gaat requiem net als ooit the exorcist over volwassen worden, en hoe dat, als je niet goed bent toegerust, soms niet lukt.

De jaren zeventig in een dorpje in het Duitse Baden Würtemberg; de kleuren net wat valer, het licht bleker. Michaela Klinger is eenentwintig jaar, bleek, gevoelig, intens gelovig. Ze mist nooit een pelgrimstocht van de kerk en als ze hoopt op toelating aan de universiteit fietst ze zwetend de heuvel op om te bidden in de kapel. Ze wil studeren in Tübingen ook al heeft ze een geschiedenis van epilepsie en zijn haar kleinburgerlijke ouders benauwd om haar te laten gaan. Michaela gaat toch en is in Tübingen even heel gelukkig.
De met een Zilveren Beer bekroonde Sandra Hüller reflecteert als Michaela Klinger die kwetsbaarheid zo fraai, zo helemaal onbewust van zichzelf. Ze oogt beurtelings grijs en onopvallend, muizig, maar ook mooi en stralend. Een gezicht zonder voorbehoud, alles toont zich zomaar. Haar dans in de disco na een eerste terughoudende kus met een vriendje is prachtig; die vlaag van naïeve overmoed van een geremd meisje dat toch wat heeft gewaagd. Er is nog helemaal niks gebeurd en de extase is al daar.

Waanzin
Die extase zegt ook iets over Michaela’s persoonlijkheid: hypergevoelig, weinig geaard, fantasierijk. En regisseur Schmid vindt precies de juiste toon om het verhaal te verbeelden; ingehouden, suggestief, steunend op zijn actrice maar zonder onder haar huid te kruipen. De film respecteert haar gevoeligheid en verlegenheid, zelfs haar geloof. Als Michaela aanvallen krijgt waarin ze stemmen hoort en het haar niet meer lukt om rozenkrans of Christusbeeld aan te raken, zien we haar terugdeinzen en naar haar hoofd grijpen maar we horen niet wat zij hoort. Ze zoekt hulp bij de pastoor uit haar geboortedorp die eerst boos wordt (‘Je moet God en duivel niet zo letterlijk nemen, het zijn symbolen!’) maar op zijn beurt ook hulp zoekt bij een jongere collega. Als het meisje het contact met de realiteit helemaal verliest, brengen een vriend en een vriendin haar terug naar haar ouders, die wanhopig de priesters inschakelen.
‘Alleen jij zit in jou’ zegt Michaela’s vriendin tegen haar, om haar haar medewerking aan de duiveluitdrijving uit het hoofd te praten. ‘Wat blijft er over als ze dat uitdrijven’. Het is een sleutelzin in deze bijzondere, intelligente vertelling. In navolging van the exorcist zijn demonenfilms tot op heden altijd ofwel horror ofwel heilig melodrama; vaak lomp en seksueel getint. requiem toont bijna ongemerkt, zo subtiel, veel van de facetten die je in die eerdere films werden ingewreven. Het tijdperk van de jaren zeventig waarin stad en provincie nog verschillende werelden waren en vrijheid nog op muren botste; de gevangen, bekrompen huismoeder die niet om kan gaan met haar dochters seksualiteit; de kerk die geen antwoord heeft of een te simpel antwoord. En hoe onbedoeld maar ook gewoon en voorstelbaar het eigenlijk is dat die normerende instituten een gevoelig meisje tot waanzin brengen.

Jann Ruyters