LIES

In de film Lies vertelt de Zuid-Koreaanse regisseur Jang Sun Woo een liefdesgeschiedenis tussen een oudere kunstenaar en een jonge scholiere. De film is verboden in eigen land — te pornografisch — maar gaat wel de hele wereld over. Heeft Lies los van de controverse ook iets te vertellen?

In Zuid-Korea behoort porno nog altijd tot de verboden zones van de menselijke verbeelding. Schrijver Jang Jung II belandde na het uitkomen van zijn roman ‘Tell me a lie’ in 1996 voor maanden in de gevangenis. Zijn boek verdween uit de handel en verkochte exemplaren moesten worden vernietigd. Regisseur Jang Sun Woo (1952) baseerde zijn film Lies op deze roman en opnieuw bleef het Koreaanse publiek verstoken van de sadomasochistische spelletjes van de twee hoofdpersonen. Het zogeheten Ethisch Comité van Zuid-Korea achtte de film ongeschikt voor distributie en een digitaal gekuiste versie kon evenmin op goedkeuring rekenen.

Stokslagen
Jang Sun Woo waagt zich met Lies voor de tweede maal aan een verfilming van het werk van Jang Jung II. Eerder maakte hij To you from me uit 1994, die drie jaar geleden deel uitmaakte van een retrospectief gewijd aan Jang Sun Woo tijdens het Filmfestival Rotterdam. Ook die film bleek controversieel. Over Lies verklaart de regisseur in een Engels interview dat het vinden van de spelers nog het moeilijkst bleek; het was een geheim project waardoor hij niet kon adverteren voor audities. Uiteindelijk spelen beeldhouwer Lee Sang Hyun en fotomodel Kim Tae Yeon de rollen van respectievelijk de 38-jarige beeldhouwer J en het twintig jaar jongere schoolmeisje Y.
In de hele film is geen kunstwerk van J te zien. De enige op wie hij beeldhouwt is Y, nadat de laatste een kennismaking met hem heeft geforceerd. Tijdens hun ontmoetingen maakt het gewone al snel plaats voor het excentrieke. Hij wil slaan en geslagen worden en nee, ze vindt het niet erg, integendeel, ze geniet ervan. Het ranselen gaat verder en neemt steeds extremere vormen aan.
De film begint aardig met een paar documentaire-achtige scènes. Zo praat de actrice in een auditie over de grote hoeveelheid seks in de film. Een andere scène, waarin Y op straat in elkaar geslagen wordt, eindigt met de filmkreet ‘cut!’, waarna de filmers zelf in beeld verschijnen. Elders kijkt J plots recht in de lens van de camera terwijl hij in bed met Y ligt te rommelen. Op deze spaarzame momenten krijgt het vlakke verhaal een meerduidige betekenis. Ergens in de film laat Jang Sun Woo deze lijn weer varen, wat jammer is, want zo blijven het louter gimmicks en resteert er weinig anders dan een kille reeks van hotelkamers, vrijscènes en stokslagen, opgeluisterd door de houterige techno van componist Dal Palan.

Tegendraadser
Lies laat je met een aantal vragen achter. Maakt het feit dat de film in eigen land is verboden, hem tot een kunstwerk van belang? Zo ja, dan zal hij ook in Zuid-Korea zelf gezien moeten kunnen worden, daar liggen immers de barricades die de film wil bestormen, en niet op filmfestivals of in filmmusea overal ter wereld. Bovendien is pornografie hier inmiddels een ontgonnen terrein. Franse filmmaaksters als Catherine Breillat gaan er prat op ‘echte seks’ te filmen, internet zou internet niet zijn zonder bloot, en Thom Hoffman vond het fijn om het te mogen doen in Shabondama elegy. Porno roept geen rode wangen meer op, eerder herkenning, verveling. Wat? O, porno. Het is in, het mag. Het lijkt me vandaag de dag tegendraadser om zonder dit alles je verhaal te doen en eens ter discussie te stellen of alles moet kunnen.
Maar als een verbod niet automatisch leidt tot een kunstwerk van waarde, wat dan wel? De vorm en de inhoud, wat mij betreft. Nu, de vorm is niet opzienbarend, de film ziet eruit als een willekeurige videofilm die uit de losse pols en met weinig verbeeldingskracht is geschoten, en gemonteerd in een kamer van een filmcursuscentrum. En de inhoud, welke inhoud?

Jeroen Lok