Ja zuster, nee zuster

Pieter Kramer waagde zich aan een verfilming van de bijna legendarische televisieserie ‘Ja zuster, nee zuster’. Hij actualiseerde de jaren zestig-klassieker maar behield de amusementswaarde.

Nationaal cultureel erfgoed is een lastig ding: wat hoort er wel bij en wat niet? In het geval van ‘Ja zuster, nee zuster’ is die vraag echter niet zo moeilijk. Het halve Nederland dat de originele televisieserie uit de jaren zestig zag, kan tot op de dag van vandaag de liedjes van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink meezingen. Jongere generaties zijn besmet via overlevering en een recente theateruitvoering door het Ro Theater. De schier mythische status is nog eens versterkt doordat een omroepmedewerker in een onbewaakt moment een deel van de banden heeft gewist zodat de serie nooit meer herhaald kon worden. Het ongeluk droeg er aan bij dat de perikelen rondom rusthuis Klivia met zijn stoet bonte bewoners en kwaadwillende buurman Boordevol zich diep wortelde in het collectieve geheugen.
Het is allemaal onbetaalbare en onbetaalde reclame voor productiehuis Bos Bros., dat nu komt met de verfilming van ‘Ja zuster, nee zuster’. De makers van Abeltje en Minoes staan ook nu weer garant voor een bijzonder vakkundig gemaakte en aanstekelijke film die het origineel recht doet maar er wel een hedendaags laagje aan toevoegt. De schalkse liedjes zijn verheven tot hart van de film; in plaats van muzikale oponthoudjes vormen ze de motor van het verhaal. De vormgeving is voorbeeldig. Production designer Vincent de Pater wekte de Primulastraat tot leven door hem helemaal na te bouwen in de studio. En de acteurs genieten zichtbaar van hun cabareteske rollen. Ze schmieren er heerlijk op los, een Gronings knauwende Loes Luca als zuster Klivia voorop.

Paraplu
In Ja zuster, nee zuster anno 2002 wordt een potje gebreakdancet en blijkt de oorzaak van buurmans zurigheid te liggen in onderdrukte homoseksuele gevoelens. Ondanks die nieuwerwetsigheden refereert de film expliciet aan vervlogen tijden. De truttige jurkjes, lullige kapsels, lettertypes en meubilair verwijzen allemaal op een campy manier naar vroeger. Het gaat hier om een fictief verleden, een nostalgische en vertekende reconstructie van een verloren Nederland. Een Nederland waar een feestje een ‘mieterse fuif’ heet, de enige buitenlanders in de straat de Griekse eigenaren van wasserette Zorbo zijn, de melkboer aan de deur komt en betaald wordt met eerlijke guldens, de doop van Willem Alexander in zwart-wit op tv te zien is en jongedames liedjes zingen met stikvreemden over ‘gezellig onder de paraplu met u’.
Wat dat betreft had de timing van de release van Ja zuster, nee zuster niet beter kunnen zijn. In een politiek klimaat waarin de hunkering naar de goeie ouwe tijd domineert, springt de film op haast ironische wijze in op de behoefte. Zelfs de moraal van zuster Klivia — een pilletje voldoet niet om een boos mens ‘braaf’ te maken, dat moet toch echt van binnen komen — past wonderbaarlijk goed in het nu zo populaire ‘normen en waarden’-verhaal.
Maar filmmakers zijn geen politici en Ja zuster, nee zuster is geen politiek pamflet. Het is natuurlijk in eerste instantie een bijzonder vermakelijke film. Maar wel eentje die op de juiste tijd op de juiste plek is.

Edo Dijksterhuis