HAPPY-GO-LUCKY

happy-go-lucky is super-de-luxe. Eindelijk weer eens een Britse komedie waar je onbedaarlijk om kunt lachen, en die je tegelijkertijd diep in de menselijke ziel laat kijken. Mike Leigh is met 65 jaar in topvorm.

Bij de Berlijnse première eerder dit jaar waren ze er ineens, de lachsalvo’s. Ze kwamen niet meteen. Ze hadden even een aanloop nodig. Alsof iedereen moest wennen aan Poppy, de dertiger die in alle kleuren van de regenboog door Londen fietst. Blauwe oogschaduw. Rode oorringen. Oranje laptoptas. Een jonge vrouw die niet boos wordt als haar fiets opeens weg is, maar die het wel rot vindt dat ze geen tijd heeft gehad om fatsoenlijk afscheid te nemen van het ding. Poppy herinnert aan het kind uit het vers van Paul van Ostaijen dat ’s morgens de dingen groet. ‘Dag ventje met de fiets op de tafel met de bloem, ploem ploem, dag stoel naast de tafel, dag brood op de tafel…’ Zo opgewekt treedt Poppy het leven tegemoet, en ja, dat is even wennen.
We hebben te maken met een Londense ‘singleton’ die samen met een vriendin een appartement huurt in Noord-Londen, en als de gedroomde juf les geeft aan kinderen. Het is géén Bridget Jones, géén vrouw die haar levensgeluk laat afhangen van een man. Ze ontmoet uiteindelijk wel een leuk exemplaar, maar dat is in de film meer een gelukkige bijkomstigheid. Haar leven — gekleurd door hobby’s en vriendschappen — verandert daardoor niet ingrijpend.

Kebab
Poppy is als een groot geworden Pippi die trampoline springend, tango dansend en bootje varend door het leven gaat, en die haar vrolijk anarchistische inslag heeft behouden. Daardoor heeft het maatschappelijke systeem geen grip op haar kunnen krijgen. In die zin lijkt ze op Johnny, de hoofdpersoon uit Mike Leighs meesterwerk naked van vijftien jaar geleden. Een belangrijk verschil is er ook: terwijl Johnny van de regen in de drup belandde, en zich pardoes in de bagger leek te storten, gooit Poppy haar grootste wapens in de strijd: humor en fantasie. Op de vraag of ze een kind wil, antwoordt Poppy: "No, thanks, I just got a kebab."
En het klinkt zo simpel, maar haar lach en haar verbeeldingskracht geven haar uiteindelijk alle vrijheid. Ook als ze autorijles neemt, en in het gezelschap van rij-instructeur Scott belandt. Ook hij is op zijn manier een ‘outlaw’, maar dan wel eentje die van het analyseren van ‘het systeem’ paranoïde, pathetische en zelfs pathologische trekjes heeft gekregen.
Sally Hawkins — die in Berlijn de prijs voor de beste actrice kreeg — en Eddie Marsan zijn tijdens die rijlessen een klassiek komisch duo. Eddie Marsan is zelfs ongelooflijk geestig én tragisch als de man die zich teruggetrokken heeft in zijn auto, als een schildpad in zijn schild. Hij praat over educatie, civilisatie en wetenschap, maar is de draad volledig kwijt. Daar tegenover staat Poppy die een ogenschijnlijk simpel leventje lijdt, maar die juist buitengewoon scherp en intelligent is, en bij een ruzie tussen twee kinderen op het schoolplein niet het gepeste kind onder haar hoede neemt, maar de pestkop. Want daar zit het probleem. Zelden zo’n fantastische film over educatie gezien, in al zijn verschijningsvormen.

Belinda van de Graaf