CIDADE DOS HOMENS

Zes jaar na cidade de deus van Braziliaan Fernando Meirelles keren we in cidade dos homens terug naar de favelas.

Na het succes van Fernando Meirelles’ cidade de deus werd er in Brazilië met ‘Cidade dos homens’ al snel een vervolg-tv-serie over de bendeoorlogen in de sloppenwijken gemaakt. Honderden kinderen deden auditie of namen deel aan improvisatielessen. Hun verhalen leverden genoeg materiaal op voor een serie die vier seizoenen lang op de Braziliaanse tv te zien was. Tijdens een van die improvisaties ontstonden ook de boezemvrienden Laranjinha en Acerola die nu in de vervolg-op-de-serie-film cidade dos homens centraal staan.
Darlan Cunha en Douglas Silva speelden het tweetal voor het eerst toen ze elf waren. Inmiddels zijn ze opgegroeid met de serie, net als regisseur Morelli, Meirelles (die ditmaal als producent optreedt) en het merendeel van de crew. De mooie openingsscène van cidade dos homens is bijna symbolisch voor de ambitie van deze kring van betrokken filmmakers. De inwoners van de favela verlaten hun getto: ze willen gezien worden.
Aanleiding voor die afdaling vanuit de heuvels rond de stad is de hitte, zinderend in beeld gebracht door cameraman Adriano Goldman. Bendeleider Madrugadão besluit dat het tijd is voor een dagje aan het strand. Zijn zwaarbewapende bodyguards en een aanzwellende stroom sloppenwijkbewoners volgen hem door de steegjes naar beneden. Tijdens die lichtvoetige, trotse opening starten ook de twee hoofdlijnen van het verhaal. Madrugadão is op het strand, samen met Nefasto, met wie hij later in een bendeoorlog verzeild zal raken. Laranjinha (Cunha) is er ook, samen met zijn vriend Acerola (Silva) en diens zoontje Clayton. Beide jongens zijn opgegroeid zonder hun vaders te kennen. Nu Acerola zelf een zoon heeft, wringt dat. De vrienden gaan op zoek, terwijl om hen heen het geweld explodeert.
Wanneer Laranjinha zijn vader vindt, levert dat de beste scènes op in cidade dos homens. Heraldo (Rodrigo dos Santos) zat vijftien jaar vast wegens moord en wil aanvankelijk niets van zijn zoon weten. De moeizame manier waarop ze elkaar weer leren kennen, is subtiel uitgewerkt en vormt de opmaat tot het moment waarop de vriendschap tussen de jongens wordt getest.
Jammer genoeg heeft cidade dos homens verder te lijden onder een nogal brave en niet te missen politiek-educatieve insteek. Dat jongens in armoede opgroeien zonder vaderfiguur is een probleem, maar deze extra lange televisie-episode is te voorspelbaar om de betrokkenheid te wekken waarop de makers mikken. De handheld camera, de videoclipmontage en de gebleekte kleuren die we kennen uit cidade de deus zijn nog even mooi — maar het is een herhalingsoefening. Die andere film over de favelas dit jaar, tropa de elite, moge dan minder sympathiek zijn vanwege het extreme politiegeweld daarin, hij bezit in ieder geval de urgentie die cidade dos homens mist.

Barend de Voogd