Amori fragili

De dramafilm Amori fragili toont liefdesverdriet in al zijn drift, humor en lelijkheid.

Twee mannen voelen aan de baard van een derde. Die is zacht. "Ik heb heimwee naar de tijd dat mannen gewoon nog over vrouwen en motoren spraken," verzucht Claudia (Lucia Mascino). "Die tijd heeft nooit bestaan," antwoordt Flavio (Thomas Trabacchi). Toch betekent dat niet dat je er geen heimwee naar kunt hebben. Denk maar aan de touwtjes-uit-de-brievenbussen-tijd van Jan Terlouw. Het verleden is weg. Herinneringen, associaties en fantasieën blijven en die zijn gekleurd door verlangens en angsten. Claudia verlangt terug naar de tijd dat zij en Flavio nog gelukkig waren. Naar de periode dat hun liefde gelijkwaardig en wederzijds was. Maar of die ooit heeft bestaan, is nog maar de vraag.
Na de televisieserie Gomorra (2014-2017) over de Napolitaanse maffia brengt regisseur Francesca Comencini de komische dramafilm Amori fragili (‘breekbare liefdes’). Hierin bloeit op een universiteit in Rome een liefde op tussen twee hoogleraren en na zeven jaar samenwonen gaat die weer voorbij. Flavio wil door met zijn leven, Claudia weigert hem op te geven. "Onze liefde is niet over, want dat wil ik niet," redeneert ze. In plaats van zich stilletjes terug te trekken, eist ze schreeuwend haar plek op. Comencini (dochter van de Italiaanse filmer Luigi Comencini) maakt haar liefdesverdriet tastbaar. Het neemt haar leven over en doet haar schaamte en trots vergeten.
Amori fragili springt heen en weer tussen heden en verleden, tussen vóór de break-up en erna. De film beslaat minstens een jaar of acht maar dat zie je niet aan het uiterlijk van de personages. Dat verwart, omdat je zeker in het begin niet direct kunt duiden wat verleden of heden is. Dat blijkt uit de context. Het maakt je deelgenoot van het subjectieve karakter van Claudia’s herinneringen.
Het is ook een statement. Het stelt dat leeftijd niet verandert wie je bent. Des te ironischer is de satirische fantasiescène in zwart-wit, waarin de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de heteroseksuele markt wordt blootgelegd. In een collegezaal vol vrouwen van middelbare leeftijd legt een androgyne docente uit dat de waarde van de mens met de leeftijd daalt. De waarde van vrouwen neemt sneller af dan die van mannen. Kwestie van vraag en aanbod. Op de lesbische seksuele markt liggen de verhoudingen weer helemaal anders. De scène valt qua stijl wat uit de toon, maar ontleedt scherp de absurditeit van een fenomeen dat zo vaak als vanzelfsprekend wordt beschouwd.
Comencini maakt van de vrouwen geen eenzijdige helden, maar complexe figuren, omringd door andere vrouwen. Claudia is hoogopgeleid, niet op haar mondje gevallen én totaal gebroken door liefdesverdriet. Ze is explosief, egocentrisch én grappig en liefdevol. Amori fragili wordt vergezeld door films als Charlie en Hannah gaan uit (Bert Scholiers, 2017), Lady Bird (Greta Gerwig, 2017) en Jeune femme (Léonor Serraille, 2017), die vrouwen niet als enkel sterk of zwak neerzetten. Het zijn geen idolen om ons aan op te trekken. Het zijn gewoon mensen en dat is voldoende.

Laura van Zuylen