Op ooghoogte #12
Omgedraaid perspectief

The Creature from the Black Lagoon
Mark Cousins (The Story of Film en A Story of Children and Film) schrijft maandelijks over films en beeldassociaties. Deze maand: over de overeenkomsten tussen Marilyn Monroe en The Creature from the Black Lagoon.
Dit is, op een bepaalde manier, een foto van Marilyn Monroe. Te absurd om op te schrijven natuurlijk, maar dit is waarom ik dat denk. Onlangs was ik aan het zwemmen in Walden Pond, een meer in Massachusetts dat beroemd is geworden dankzij de Amerikaanse natuurfilosoof Henry David Thoreau. Het water was donker en modderig, en riep de associatie op met The Creature from the Black Lagoon, de Amerikaanse sciencefictionfilm uit 1954 waaruit de still echt afkomstig is. Nadat ze die film had gezien, zou Monroe gezegd hebben dat ze zich wel met dat monster kon identificeren.
Ik vind dat een geweldige uitspraak. Het illustreert het emotionele radicalisme van Monroe, en toont weer eens aan dat cinema een empathie-machine is. Films kunnen in de levens van anderen kijken en ons laten voelen wat zij voelen. Toen ik in Thoreau’s meer aan het zwemmen was vroeg ik me af hoe de cinema zou zijn als we vaker op die manier het perspectief zouden omdraaien. Wat als Spielbergs E.T. bekeken zou worden vanuit de ogen van het op aarde gestrande buitenaardse wezentje, zodat het jongetje Elliot opeens de vreemdeling is, en Amerika het onbekende land dat ontdekt moet worden? Wat als, in de films van Jean-Luc Godard en François Truffaut, de vrouwen de denkers zijn tot wier gedachten we toegang hebben, en de mannen de onderwerpen van deze gedachten, in plaats van, zoals het nu is, andersom? Wat als de Star Wars-films verteld zouden worden vanuit het gezichtspunt van Lucifer — Darth Vader — in plaats van uit dat van de ridder-engel, Luke Skywalker? In al die gevallen zou zo’n simpele omkering de films fundamenteel veranderen, hun boodschap, hun ontvangst, de aard van hun attractie en de manier waarop ze door het publiek omhelsd zijn.
Als ik massa’s tijd en geld had, dan zou ik graag remakes maken van dat soort films, de polariteiten omdraaien om een nieuwe energie en subjectiviteit op te roepen. DJ Spooky deed dat bijvoorbeeld al briljant toen hij in het infaam racistische Amerikaanse epos The Birth of a Nation (1915) een aantal beelden door hun negatief verving, zodat de zwarte mensen wit werden en andersom. Zulke innovaties onthullen plotseling de machtsstructuren, sympathieën, vooronderstellingen en de manier waarop films ons eenzijdig geruststellen — in het bijzonder in mainstream entertainment — en de schellen vallen ons van de ogen.
Dit zijn zinvolle gedachte-exercities, omdat, op een bepaalde manier, Marilyn Monroe natuurlijk inderdaad dat monster was — de ander, de verstotene, degene in de poel, de persoon in onze dromen. Dat zijn we allemaal.
Mark Cousins | Twitter @markcousinsfilm
Zie ook de recensie van Mark Cousins nieuwe film A Story of Children and Film.