Op ooghoogte – 24 januari 2013

Filmmaker/journalist Mark Cousins (The Story of Film) reist door de wereld van de film en ontdekt onverwachte dwarsverbanden in het immense beeldenarchief in zijn hoofd.

Ik heb net een nieuwe tatoeage laten zetten. Hier zie je hem op een foto, op mijn arm.

Forough is Forough Farrokhzad, de Iraanse dichteres en filmmaakster. Hierboven een foto van haar. Raadselachtig, sterke contrasten, beeldschoon.

Waarom heb ik haar naam zo opvallend op mijn arm laten tatoeëren?
Allereerst om haar film The House is Black. Dit portret van een leprozenkolonie in Noord-Iran duurt slechts twintig minuten en dateert uit 1963. Het is een portret op dezelfde manier waarop Paul Cezanne’s schilderijen van Mont Sainte Victoire portretten van een plaats zijn — gefragmenteerd, resonerend, uniek. Even goed als de films van Jean Vigo. Hij staat op YouTube, dus je kunt hem nu bekijken.
Ik nam die tatoeage ook om Farrokhzads invloed op de Iraanse cinema. De geweldige regisseur Samira Makhmalbaf (The Apple, Blackboards) vertelde me eens dat ze door het zien van Farrokhzads werk op televisie werd aangezet om haar film The Apple te maken. Je zou wel kunnen stellen dat Forough, zoals ze in Iran simpelweg wordt genoemd, de eerste grote Iraanse filmmaker was. Daardoor is Iran het enige land ter wereld waar de stamvader van de cinema een moeder is.
Bovendien wilde ik haar loven om haar radicalisme. Ze schreef over vrouwelijk verlangen en kracht in een land waar zulke dingen eigenlijk in de schaduw dienen te blijven. Zo invloedrijk was haar werk dat haar boeken, zelfs een paar jaar geleden nog, prominent stonden uitgestald in de boekwinkels van Teheran.
De laatste reden waarom ik deze tatoeage heb genomen, is omdat ik denk dat tatoeages even permanent zijn als de cinema vluchtig en flakkerend. The House is Black is kort, en zoals alle films, een schaduwspel, licht van een verre ster. Foroughs leven was ook bedroevend kort.

Nadat ze een icoon geworden was voor het Iraanse feminisme, stierf ze op 32-jarige leeftijd terwijl ze met haar auto uitzwenkte om een botsing met een schoolbus te voorkomen. Forough maakte zich op met kohl-zwarte eyeliner om haar ogen. En in deze beroemde scène uit de film doet een van de vrouwen in de film dat ook.

Mark Cousins | twitter @markcousinsfilm