Mening – 30 januari 2016

Het nieuwe filmseizoen moet deze keer inzetten met de melancholische tonen van Naci en alamo, het slotnummer van Tony Gatflifs vengo (2000): "No tengo lugar / Y no tengo paisaje / Yo menos tengo patria" ( I came from nowhere / I have no landscapes / I have no homeland)… Tony Gatlif is een van de vele filmmakers die door levensgezellen Lenneke de Coninck en Gerard Huisman van Contact Film trouw, film na film, in de Nederlandse filmtheaters werd uitgebracht. Net zoals collega existentieel-ontheemde filmreizigers als Bruno Dumont, Jia Zhang-ke, Nuri Bilge Ceylan, Tsai Ming-liang, Abbas Kiarostami, de Makhmalbafs… Lenneke overleed deze zomer en daarmee verloor Nederland een van zijn meest eigenzinnig-cinefiele filmgezichten. Haar oordeel over films was altijd raak, avontuurlijk, en halsstarrig ook — en dan toch weer raak. Slechts weinigen weten jarenlang haarfijn aan te voelen welke films ertoe doen, door kennis van zaken en de juiste intuïtie, op basis van persoonlijk contact met filmmakers, het goed kunnen lezen van scripts, het aanvoelen van de filmische gevoelstemperatuur. Met z’n weinige middelen, zonder patronage van grote filmbroers, tot op het bot onafhankelijk en als ware erfgenamen van Huub Bals investeerde Contact al in de lange versie van japón (2002) van Carlos Reygadas voordat hij er met de kortere variant er in Cannes een Camera d’Or mee won. Het verwierf de rechten van 4 maanden, 3 weken en 2 dagen van Cristian Mungiu, lang voor iemand kon vermoeden dat de film in 2007 een Gouden Palm zou winnen. En vervolgens ontspon zich een prettig-pittige emailwisseling omdat ik die film in mijn Cannes-blog ‘reactionair’ noemde in z’n houding ten opzichte van vrouwen. Daaruit bleek eens te meer haar grote gevoel voor rechtvaardigheid en scherpe blik voor alle sluipende vooroordelen die er nog steeds (ook in de filmwereld) heersen als het over vrouwen gaat. Als het niet te laat is, wil ik daarom graag mijn dit voorjaar ontvangen Festival Trofee van het Festival Vrouwenfilms Assen aan Lenneke opdragen. En nog een keer naar Remedios Silva Pisa luisteren aan het slot van vengo, terwijl de camera over een eindeloze weg in de nacht verdwijnt: "Ay cuando canta(n) / con tus dolores / nuestras mujeres te hechizan" (When they sing / with your sorrow / our women bewitch you)…

Dana Linssen