Woman

Tweeduizend vrouwen uit vijftig landen aan het woord in één lange, vloeiende montage – en toch lijkt het één verhaal. Een film voor wie vrouw is, vrouw wordt of vrouwen wil snappen.

Van een sequentie van louter pratende hoofden zonder dwingend thema verwacht je het niet meteen, maar Woman is een ontroerende kijkervaring. Honderden gezichten komen voorbij, van alle kleuren en leeftijden; er klinkt tintelend Spaans, vet Amerikaans, minutieus Frans en ratelend Indonesisch. Korte flarden van vrouwenlevens worden prijsgegeven, soms met tranen, soms met een triomfantelijke lach.

Woman is een project van fotograaf en milieustrijder Yann Arthus-Bertrand, die met zijn vorige, gelijksoortige film Human (2015) het geduld van zijn publiek wel erg op de proef stelde: Human duurde meer dan drie uur, en de caleidoscoop van menselijk leed werkte op den duur afstompend. Woman maakte Arthus-Bertrand samen met zijn voormalige assistent Anastasia Mikova, en dat leverde een kortere, strakkere en veel effectievere film op.

Het draait hier om gevoel, om uiterst intieme emoties. Hoe was het om voor het eerst ongesteld te worden? Geld te kunnen pinnen? Je diploma te halen? Een abortus te ondergaan, verkracht of besneden of verhandeld te worden? Maar ook: beschrijf eens heel precies je seksuele plezier? De antwoorden zijn even eerlijk als bescheiden, beschaamd ook – een fascinerend contrast, je blijft kijken. En wat een variëteit! Wat is het overheersende vrouwbeeld in films en series toch krankzinnig eenzijdig!

Dat vrouwen in grote delen van de wereld nog altijd als ‘tweede sekse’ gezien en behandeld worden is geen nieuws, maar zo in kleine, persoonlijke brokjes opgediend dringt het des te harder tot je door. Woman verliest zijn unieke toon als er te expliciet een feministische agenda in doorklinkt, een lied over hoe sterk en onverslaanbaar vrouwen zijn bijvoorbeeld is niet nodig, het is ‘empowering’ bedoeld maar het klopt niet. Geestig is de Engelse die zich schaterlachend herinnert hoe ze zich heel eventjes ‘Superwoman’ voelde na de geboorte van haar eerste kind: met de hormonen spoelde ook die illusie weer weg.

En daarbij: wat is nou ‘de top’? Een Wall Street-bankier somt op wat ze allemaal heeft moeten opgeven voor haar carrière: schooltoneelstukken, tuinieren, vriendschappen. Een 58-jarige cowgirl bloost als ze vertelt over haar recente verloving, tegen al haar verwachtingen in. Ze bestaan allebei, naast elkaar.