WIN/WIN

Met zijn debuutfilm win/win heeft regisseur Jaap van Heusden het geluk dat we middenin de kredietcrisis weleens willen weten hoe het er in de geldhandel aan toegaat.

Voor Ivan bestaat de hele wereld uit patronen. Of het nu wolken, bloesemblaadjes of schaduwen zijn. Ze dansen in zijn handen. Hij ziet de poëzie van getallen. "Mensen die dat niet zien", zegt hij, "noemen me autistisch". Maar eigenlijk is hij blij als een kind, voor wie de hele wereld een puzzel of een blokkendoos is, waar hij elke dag weer een nieuwe ordening in ontdekt.
Ivan is de hoofdpersoon van win/win, het speelfilmdebuut van Jaap van Heusden (1979). Hij werkt als analist bij een investeringsbank en heeft er plezier in de grote jongens in de dealing room via kleine gele memoblaadjes tips te geven. Kopen. Of: verkopen. Schrijf hij. En voor hoeveel. En hoe laat. Hij plakt ze in de lift of op koffiebekers. En natuurlijk heeft hij altijd gelijk. Hoe hij aan die ideeën komt weet hij niet. "Die krijg ik gewoon."
Niet alle regels zijn duidelijk. Dat komt aan het licht als Ivan als het nieuwe talent wordt ontdekt en van de ene op de andere dag tot een van de grote jongens wordt gebombardeerd. Zo middenin de kredietcrisis heeft Jaap van Heusden het bijzonder getroffen met het momentum van zijn film. Het is geen dichtgeplotte film over de graaicultuur van het grootkapitaal, maar wel eentje die psychologisch inzicht verschaft in de kick en de verslaving die er van succes uitgaan. In alfamannetjes en bètajongens. In linker- en rechterhersenhelften. Het feit dat Van Heusden zelf bij wijze van research enige maanden in de Londense City rondliep betaalt zich uit. Zijn film voelt tot in de kleinste details authentiek, van het wonderlijke jargon van de traders, hun pakken en kapsels tot hun sektarische manier om de winaars te eren en de verliezers te excommuniceren. Het maakt het makkelijk om je met Ivan te identificeren: deze wereld is zowel de toeschouwer als de hoofdpersoon wezensvreemd.
Dat gevoel is cruciaal voor het welslagen van win/win. Wie niet onvoorwaardelijk meegaat (al is dat geen opgave!) in het savant-achtige spel van Oscar van Rompay, ontdekt al snel de telefilm-origine van het project: voor televisie is het spannend, onderhoudend en helder genoeg, voor de bioscoop te weinig ambigue. Met name de vriendschap tussen Ivan en Paul, een mysterieuze Koreaanse jongen, krijgt nu te weinig substantie. Van Rompay en Phi Nguyen als Paul kunnen echter hun talent niet verdoezelen en spelen personages die gevaarlijker en gelaagder zijn dan het script ze voorschrijft. Een win/win-situatie voor de film.

Dana Linssen