WHO THE HELL IS JULIETTE?

"This is the story of a Cuban girl", zegt Yuliet Ortega. De zestienjarige titelheldin kijkt brutaal in de camera en speelt het spel van de vrolijk manipulerende Argentijnse documentairemaker Carlos Marcovich met volle overgave mee. In Who the hell is Juliette? wordt aan weerszijden van de camera genoten, zo veel is duidelijk.

De in zijn jeugd naar Mexico uitgeweken Argentijn Carlos Marcovich was in 1993 op Cuba om er een videoclip op te nemen. Hij werd er aangeklampt door de dertienjarige Yuliet, zo vertelde hij op het afgelopen Filmfestival Rotterdam waar zijn met steun van het Hubert Bals Fonds gefinancierde film te zien was in de Tiger Competitie. De gelijkenis met de Mexicaanse Fabiola Quiroz — het model uit de clip — was zo treffend, dat de beeldschone Yuliet naast de beeldschone Fabiola een rolletje in de video kreeg. Toen Marcovich terugging naar Mexico om zijn muziekvideo — een belachelijk zwoel ‘boy meets girl’-clipje dat ook in Who the hell is Juliette? te zien is — te voltooien, moest hij niet alleen terugdenken aan de aangrijpende verhalen die Yuliet hem tussen neus en lippen door had verteld, maar werd hij ook getroffen door de enorme ‘screen presence’ van de Cubaanse. Marcovich ging samen met een camera-assistent en een geluidsman terug naar Cuba. Yuliet kreeg dit keer geen bijrolletje in een videoclip maar een glorieuze hoofdrol in een documentaire over haar eigen leven.

Lichtvoetigheid
Het robuuste ‘streetwise’ tienermeisje dat langs de kade in Havanna rondzwiert, draagt een behoorlijk droef verhaal met zich mee. Vader stak de Golf van Mexico over om in New Jersey een nieuw bestaan op te bouwen en verliet dus huis en haard toen Yuliet en haar broer Michel nog in de luiers lagen. Moeder overgoot zichzelf een jaar later met alcohol en stak zich in de fik. In San Miguel del Prado — een van de armste wijken van Havanna — nam grootmoeder de opvoeding van de kinderen op zich, maar Yuliet had zo haar eigen plannen en ging van school om zichzelf te prostitueren. Marcovich toont ons de likkebaardende Italiaanse toeristen die speciaal naar Cuba komen om ‘for a dollar a day’ aan hun trekken te komen. ‘The ragazze… the little girls’, daar komen ze voor. Yuliet maalt er niet om. "A dollar is a dollar and sex is sex", zegt ze nuchter. Ze maakt zelf de dienst uit. Brutaal, eigenzinnig en vrolijk danst de flink van de tongriem gesneden Cubaanse — de ondertiteling is nauwelijks te volgen — door haar geliefde Havanna. En het aardige is, dat de vorm die Marcovich voor zijn documentaire portret heeft gekozen geheel in overeenstemming is met de lichvoetigheid die Yuliet zelf aan de dag legt.

Speelse manipulator
Marcovich volgde Yuliet ongeveer anderhalf jaar en schoot zowel in zwart-wit als kleur en gebruikte video, super 8 en 35 mm. In de rappe montage is het een kleurig mozaïek geworden waarin de hand van een videoclipregisseur weliswaar duidelijk aanwezig is, maar door de speelse manier waarop het verhaal vorm heeft gekregen, is dat niet echt hinderlijk. Ergens halverwege Who the hell is Juliette? geeft Yuliet de toeschouwer een vette knipoog en dat is heel tekenend voor Marcovich’ aanpak. Zijn ‘personages’ kijken recht in de camera en spreken veelal teksten uit die hen door de regisseur in de mond zijn gelegd. Vaak verspreken ze zich of zijn ze hun tekst vergeten en ook dat is vastgelegd. Op het moment dat er een microfoon in beeld komt, herstelt Marcovich die ‘fout’ niet, maar zoemt hij uit om de aanwezige technici in volle glorie te tonen. Ook wordt er triomfantelijk commentaar geleverd op filmregisseurs. "Filmmakers only think of cocaine and sex", aldus ‘een hoofdrolspeelster’. En als Yuliet er genoeg van heeft om door het filmploegje op de hielen te worden gezeten, begint ze woedend met stenen te gooien.
In feite heeft Marcovich van Who the hell is Juliette? een dubbelportret gemaakt. Naast Yuliet wordt ook Fabiola geportretteerd, het Mexicaanse fotomodel dat in de film tevens het model van schilder Francesco Clemente blijkt te zijn. Ook Fabiola heeft haar vader nooit gekend en de twee zijn vriendinnen geworden. De vraag waar die vaders gebleven zijn, vormt een belangrijke rode draad. Marcovich gaat zelfs zo ver naar New Jersey af te reizen om Yuliets vader te portretteren. Vooral in een ontroerende scène tegen het einde bewijst Marcovich zich een speelse manipulator van de werkelijkheid. Hij blijkt Yuliet én haar vader naar een eilandje te hebben geloodst en na een stuntelige omhelzing zegt Yuliet wijselijk "we moeten samen maar eens praten". Marcovich trekt zich terug en het helikoptershot van het eilandje dat dan volgt, laat gelukkig veel over aan de verbeelding van de toeschouwer.

Belinda van de Graaf