White Lines

De series La casa de papel, The Pier en Vis-a-Vis stammen uit hetzelfde brein: dat van Álex Pina. Nu zijn nieuwe ‘drugs en club’-serie White Lines op Netflix te zien is, nemen we zijn complexe vrouwelijke personages onder de loep.

Dicht tegen elkaar aan dansen tussen de hete lijven op het strand? Met al dat thuisblijven klinkt partyeiland Ibiza zo slecht nog niet. De nieuwe Netflix-serie White Lines brengt ons ernaartoe. Spaanse schrijver en bedenker Álex Pina (maker van de hitserie La casa de papel) geeft een geraffineerde inkijk in de hedonistische aantrekkingskracht van housefeesten, die onlosmakelijk zijn verbonden met drugs. Ondersteund door muziek van de Nederlandse dj Junkie XL lukt het Pina om het genot te tonen, zonder moralistisch te worden of zijn ogen te sluiten voor de criminele kant ervan.

Hij springt heen en weer tussen de arbeidersklasse van Manchester en het zelfbenoemde topkader van Ibiza. De Britse Zoe (Laura Haddock) raakt binnen mum van tijd verstrikt in de machowereld van dj’s, techno, clubs en xtc. Zij en de andere vrouwen die voortvloeien uit Pina’s pen vallen op door hun veelzijdigheid. Met vuur en passie bekijkt hij hoe zij zich staande houden in het opgefokte patriarchaat dat Spanje is.

Wanneer er na twintig jaar een gemummificeerd lijk opduikt op het landgoed van een schatrijke familie op Ibiza, weet Zoe het instinctief meteen: dat is haar vermiste broer. Op hulp van de politie hoeft ze niet te rekenen, dus de huismoeder trekt halsoverkop zelf naar het Spaanse feestoord om de zaak te onderzoeken. White Lines is geen rechttoe rechtaan moordmysterie. Het bevat actie- en thrillerscènes, maar ook slapstick en stonergrappen, zoals een wollig, cokesnuivend hondje. Soms spreekt Zoe recht in de camera en deelt haar afwegingen, twijfels en angsten. Aan de andere kant van het beeld blijkt niet de toeschouwer maar haar psycholoog te zitten.

Huismoeder heeft de connotatie ‘suf en burgerlijk’, maar die omschrijving past Zoe niet. Haar broer was dj, dus ze weet van vroeger wat feesten is. Het praten met een psycholoog is geen teken van zwakte, ook al vindt haar familie thuis van wel. Zoe is eind dertig. Haar haar zit in een strak knotje en ze draagt haar gestreepte shirt met hoge hals in een lange knoopjesrok. Haar Britse regeltjesmentaliteit botst regelmatig met Ibiza. Maar ‘stijf en Engels’? Nou nee. Om iemand een lesje te leren, steelt ze impulsief zeven kilo cocaïne.

Zoe is niet in één type te vangen. Ze is complex. In de genres waarin Pina zich begeeft, geldt dat zelden voor vrouwen. Zijn Netflix-series zijn verhalen over drugssmokkel (White Lines), bankovervallen (La casa de papel) of het leven in de gevangenis (Vis-a-Vis). In andere films over die onderwerpen zijn vrouwen doorgaans opsmuk en als er wel ruimte voor hen wordt gemaakt, dan moeten ze onmogelijk uitzonderlijk zijn. De laatste jaren zijn goedmakertjes populair. Films als Ocean’s 8 (Gary Ross, 2018), die vooral een slap aftreksel van de mannenversie zijn.

Zo niet bij Álex Pina. Hij is geïnteresseerd in wat vrouwen van zichzelf meebrengen en doet hen eer aan. Hij bedenkt niet één vrouw, maar een scala aan vrouwen en hij maakt ze stuk voor stuk specifiek. Bovendien plaatst hij ze in een omgeving waar seksisme aan de orde van de dag is. Pina toont hoe macho Spanje is. Hij stelt vast dat vrouwen én mannen ermee worstelen.In zijn dramaserie The Pier (2019-2020) grijpt Verónica (Irene Arcos) een jongen letterlijk bij zijn piemel als hij ermee loopt te zwaaien om haar te provoceren. Alejandra (Verónica Sánchez) staat perplex. Zij ontdekte na de zelfmoord van haar man (Álvaro Morte) dat hij een dubbelleven leidde met deze mysterieuze, andere vrouw, die haar tegenpool is. Hem afdoen als een rokkenjager zou hem tekortdoen en hun relatie ook. Maar wie was hij dan wel?

In White Lines speelt Pina op een andere manier met verdubbeling. Het heden en de jaren negentig wisselen elkaar af. De jongere versies van de personages worden gespeeld door andere, jongere acteurs. De alter ego’s van vroeger zijn kinderen, die doen alsof ze volwassen zijn. De veertigers uit het heden voelen zich nog twintig, maar het verschil van twintig jaar is onmiskenbaar.

La casa de papel (2017-, ‘huis van papier) is de best bekeken niet-Engelstalige serie op Netflix. Hij vertelt over de infiltratie van de Koninklijke Munt van Spanje, een beroving, die perfect is uitgedacht door de Professor (weer Álvaro Morte). De verteller is een vrouw, de explosieve Tokio (Úrsula Corberó). Ze beweegt sierlijk als een panter en wordt door de camera geseksualiseerd – haar billen, benen en borsten komen vaak in beeld. Zij gebruikt haar uiterlijk om haar doel te bereiken. Haar handlanger Nairobi (Alba Flores) is feministischer. Zij roept letterlijk: “Hier begint het matriarchaat.”

In de eerste twee seizoenen is Raquel Murillo (Itziar Ituño) de onderhandelaar van de politie. De Professor brengt haar in de war met seksueel getinte vragen over haar slipje of favoriete seksstandje. Haar opvolger, de hoogzwangere Alicia Sierra (Najwa Nimro), laat zich hierdoor niet van de wijs brengen. Sterker nog, zij dient hem heftig van repliek en valt zo de mannelijkheid van de Professor aan. Zo wordt de strijd tussen de seksen aan één stuk door gevoerd.

In Pina’s serie Vis-a-Vis (2015-2019) spelen Najwa Nimro en Alba Flores opnieuw memorabele rollen, nu als het engste duo van een vrouwengevangenis. Het lijkt in eerste instantie een Spaanse versie van Orange Is the New Black. Ook hier komt een goedgelovige rijkeluisvrouw in de bak voor fraude. Maar in tegenstelling tot de Amerikaanse serie wordt hier al snel korte metten gemaakt met de komedie. Hier is niks koddigs aan. Vis-a-Vis is gevaarlijk en keihard. Het is thriller en raakt horror. De vrouwenliefde wordt hier geboren uit wanhoop en overlevingsdrang. De vrouwen zijn grofgebekt, ordinair en intimiderend. Geweld is dagelijkse kost. De serie zit vol blote lichamen, maar geseksualiseerd zijn ze niet. Ze zien er teer uit – voor je het weet, dreigt iemand je tepels eraf te knippen.

Hoofdpersoon Macarena (Maggie Civantos) ontdekt op een gegeven moment dat ze zwanger is. Dat maakt haar tegelijkertijd oersterk en buitengewoon kwetsbaar. Moederschap is bij Pina meer regel dan uitzondering. Vis-a-Vis is nog geen tien minuten bezig of er is al een bewaakster aan het kolven. Hij beseft dat moederschap een interessante eigenschap is voor een personage, dat haar een natuurlijke diepgang geeft. In White Lines is ook Zoe moeder. Zij lijkt op het eerste gezicht meer meisje dan vrouw. Tot ze plotseling de overhand heeft, zoals alleen moeders dat kunnen. Ze handelt met een zelfverzekerdheid, waar niets tegenin te brengen is. Volgens de redenering: ‘Waarom? Omdat ik het zeg.’