Wallace & Gromit Are Back!

Na de eerste vertoning vorig jaar van een selectie uit de Britse Aardman-collectie genieten de kleifiguurtjes Wallace en Gromit reeds enige bekendheid bij het Nederlandse bioscooppubliek. Nu zijn de creaturen van animator Nick Park terug met hun hartverwarmende mimiek en drang naar avontuur.

Wallace & Gromit are back! is een verzameling van acht korte films, waaronder de gloednieuwe produktie What’s Pig, de Oscar-winnende Wallace & Gromit-film A Close Shave (1995) en ouder werk dat de echte fan niet mag missen.

De Aardman Animations-studio timmert al 24 jaar aan de weg, aanvankelijk met opdrachten van Channel Four en videoclips (waaronder Peter Grabriels Sledgehammer en Nina Simone’s My Baby Just Cares for Me). De echte bekroning op hun pionierswerk kwam in 1993 toen Wallace & Gromits The Wrong Trousers een Oscar won. De opvolger van deze half uur durende film, A Close Shave, sleepte in 1995 ook een Oscar binnen als beste korte animatiefilm. Deze films werden geproduceerd door de animatie-afdeling van de BBC.

Wat het Aardman-team van Nick Park en Peter Lord zo bijzonder maakt, is de subtiliteit waarmee ze hun klei-animatie hanteren. De geboetseerde poppetjes krijgen evenveel aandacht voor de ontwikkeling van hun karakters als, pak ’m beet, een Dustin Hoffman of Glenn Close. Vooral de zes Creature Comforts-commercials uit 1990 zijn prachtige pareltjes van karakterschetsen, waarbij dieren elektrische apparaten aanprijzen die bij hun habitat passen. Zo wil de schildpad natuurlijk een lekker warm, goed geïsoleerd huisje.

In deze filmpjes van ieder een minuut wordt ook duidelijk dat Aardman een voorkeur heeft voor minder gangbare Engelse accenten, hetgeen de geloofwaardigheid van deze bewegende klei alleen maar verhoogt. Die schildpad heeft niet alleen een verkouden druipneus, maar ook een sloom noordelijk accent met veel uitgerekte klinkers. Je zou zelfs kunnen zeggen dat de stem in War Story (1989) uit de Lip Synch-serie, waarin een man over zijn leven tijdens de Tweede Wereldoorlog vertelt, de hoofdrol speelt. De stem is opgenomen tijdens een echt interview, waarna de animatie zich heeft aangepast aan het bestaande materiaal. Deze techniek werd gebruikt voor zowel de Lip Synch– als de Creature Comforts-series.

Knitomatic
A Close Shave is een 29 minuten durende minispeelfilm met veel suspense, humor en intriges zoals we die van het onnavolgbare duo Wallace en Gromit gewend zijn. Oplettende kijkers halen er zelfs referenties aan Brief Encounter (1945), Indiana Jones (1981-2008) en The Third Man (1949) uit. Er is een klassieke slechterik en een blonde dame, er is romantiek en spanning. Natuurlijk spelen speelse uitvindingen, zoals de Knitomatic, een grote rol in het verhaal. Net als in The Wrong Trousers (de pinguïn!) is het een klein diertje, in dit geval een lammetje, dat op onverwachte momenten de show steelt.

Wat serieuzer van aard is de allerlaatste Aardman-film What’s Pig (1996), die misschien voor oudere kinderen geschikt is, maar in ieder geval voor volwassenen een belangrijke boodschap bevat. In de elf minuten die het duurt, grijpt regisseur en scenarist Peter Lord de kijker bij de lurven met een middeleeuws moraliteitenspel. Zonder dialoog, maar met veel mimiek en split-screen actie, vertelt hij het verhaal van een koninklijke tweeling die vlak na de geboorte van elkaar worden gescheiden. De een schopt het tot koning, de ander wordt liefdevol grootgebracht door een varken. Wanneer ze elkaars pad kruisen, komt de moraal uit de doos. Richard III had het niet beter kunnen bewijzen. Macht is volkomen nutteloos en niet bevorderlijk voor enig levensgeluk.

Visionair
De filmpjes in het verzamelprogramma ‘Wallace & Gromit Are Back!’ zijn niet zomaar van een stoffige plank getrokken. Iedere Aardman-productie is een lust voor het oog, maar deze verzameling geeft een goede indruk van een studio die begon met videoclips en inmiddels bezig is met een speelfilm. Wallace & Gromit hebben ervoor gezorgd dat animatie weer op het grote doek als hoofdprogramma te zien is. Ook hebben ze het cliché doorbroken dat animatie alleen voor kinderen is. Animatie is lang een ondergeschoven kindje in de bioscoop geweest, evenals documentaire. Als de kwaliteit maar goed genoeg is, kan het een genre zijn voor alle leeftijden, ook al staan de big shots in Hollywood en elders niet te springen om animatie op grote schaal in de bioscoop uit te brengen. Een visionair als Tim Burton, die het liefst films over ‘losers’ maakt, vindt probleemloos een eigen cultpubliek, maar niet de massa. Het luchtige, humorvolle entertainment van Aardman wel. Het ongeduldige wachten is op de eerste speelfilm van de studio die (klei)animatie weer sexy heeft gemaakt.