VIVA LALDJÉRIE

In zijn tweede film laat de Frans-Algerijnse regisseur Nadir Moknèche zien hoe drie vrouwen overleven in hedendaags Algiers.

Algerije is het land van het FIS, het ‘Front Islamique du Salut’. Toen het Islamitische Heilsfront in 1991 een verkiezingsoverwinning behaalde die door de regering ongeldig werd verklaard, dook voor het eerst de term fundamentalisme op in de West-Europese pers. Het FIS ging ondergronds en begon een gewapende strijd die jaarlijks aan duizenden mensen het leven kost. Houd dit in gedachten wanneer u Viva Laldjérie bekijkt, een film over het leven van drie vrouwen in een oud pension in Algiers. In een van de eerste scènes doet de wulpse 27-jarige Goucem het met haar minnaar, een arts die getrouwd is en een gezin heeft. De toon is gezet: deze film is een uitdaging aan het adres van de conservatieve krachten in Algerije.
Regisseur Nadir Moknèche (Parijs, 1965) houdt van sterke en sensuele vrouwen. In zijn debuutfilm Le harem de madame Osmane uit 2000 speelde de artieste Bayouna een diva die in het benauwende politieke klimaat uit de gratie was geraakt. Ook in Viva Laldjérie steelt ze de show als danseres die haar baan en haar man is verloren, en nu bij haar dochter Goucem inwoont. Ze hangt in luchtige gewaden voor de buis en eet pizza’s. Binnenshuis, waar de vrouwen onder elkaar zijn, heerst een zwoele sfeer; buitenshuis moeten de dames zich zedig bedekken. Goucem trekt wel een pittig jurkje aan voor in de discotheek, waar ze de zoon treft van haar minnaar, die homo blijkt te zijn: ze belooft niets aan zijn vader te verklappen.

De baarden
Onbegrijpelijk genoeg praat iedereen Frans in het hedendaagse Algiers van Viva Laldjérie. Wellicht omdat de film bedoeld is voor de Europese filmhuizen, niet voor de Algerijnse thuismarkt, waar de film vermoedelijk direct verboden zou worden. Het verhaal zwalkt nogal tussen politiek en melodrama. Enerzijds is daar de weemoedige wereld van vrouwen en homo’s voor wie in Algerije geen plaats is, die doet denken aan de films van Pedro Almodóvar. Maar op de achtergrond is er de suggestie van religieus fanatisme en politieke onderdrukking, hoewel de werkelijke situatie nogal schimmig blijft.
Terloops vernemen we dat Goucem en haar moeder niet terug kunnen naar hun huis in een andere plaats omdat ‘de baarden’ het daar hebben overgenomen. Moeder denkt dat ze in de gaten wordt gehouden, en haar man is waarschijnlijk een gewelddadige dood gestorven, maar wat er precies is gebeurd, krijgen we niet te horen.
De Algerijnse gemeenschap in Frankrijk weet vast meteen hoe de vork in de steel zit, maar een ander publiek blijft met veel hinderlijke vragen zitten. Wat er overblijft is een nogal tragisch beeld van de ge-Europeaniseerde bovenlaag die tegen heug en meug doorgaat met zuipen en neuken en liedjes zingen, terwijl de rest van het land langzaam terugkeert naar de Middeleeuwen. Bevrijdend bedoeld wellicht (de titel van de film is dan ook het Algerijnse equivalent van Forza Italia, een samenvoeging van het Franse l’Algérie en het Arabische el Djazair), maar enigszins een preek voor eigen parochie.

David van Eijndhoven