Violette

Een moeizaam schrijversbestaan in de periferie van het Franse existentialisme: Violette maakt er oogstrelende en meeslepende cinema van.

Misschien zijn er te weinig grootneuzige actrices; in elk geval minder dan er schrijfsters zijn. Zoals Nicole Kidman een neusextensie kreeg aangemeten om Virginia Woolf te spelen (The Hours), zo geeft Emmanuelle Devos met een kunstneus gestalte aan de Franse auteur Violette Leduc. Die neus is belangrijk: hij staat symbool voor haar lelijkheid, die naast haar onwettige geboorte de rode draad vormt van Leducs leven en werk. Het gezicht van Devos kan ook met neus zowel mooi als lelijk zijn, maar samen met een hoekige motoriek en een ingekeerde blik maakt ze Leduc overtuigend oncharmant.
Anders dan Woolf behoort Violette Leduc niet tot de literaire canon, en dat is waarom regisseur Martin Provost in haar geïnteresseerd is. Aan het begin van Violette is te zien hoe ze op haar vijfendertigste voor het eerst de pen ter hand neemt — het advies komt van een vriend die wil dat ze hem niet langer lastig valt met haar jeugdtrauma’s. De geest is uit de fles, en ondanks armoede, miskenning en censuur blijft ze gestaag werken aan een oeuvre waarin ze zonder enige gêne haar leven exposeert. Dat is dapper, want dat leven was naar alle heersende maatstaven een mislukking. Gemis van moederliefde, moeizame verhoudingen met mannen en vrouwen, een ongewenste zwangerschap en een traumatische abortus vormen terugkerende thema’s. Ze lijdt onder haar zelfverklaarde lelijkheid en stoot haar omgeving af door haar voortdurende beroep op liefde en aandacht. En ze schrijft het allemaal op.
Provost maakte eerder een biopic over een outsider in de kunsten: de schilder Séraphine de Senlis (Séraphine, hier op dvd uitgebracht). Waar zij door de ontmoeting met een Duitse kunsthandelaar artistieke erkenning verwierf, vindt Violette Leduc haar beschermvrouw in Simone de Beauvoir. Met haar beheerste elegantie, haar intellect, haar rijke liefdesleven en haar literaire successen is De Beauvoir alles wat Leduc niet is. Maar ze bewondert Leducs poëtische directheid en stimuleert haar om onderwerpen als vrouwelijke seksualiteit of abortus in de literatuur te introduceren. Die openhartigheid vindt jammer genoeg weinig weerklank: uitgevers voelen zich er ongemakkelijk bij en het publiek blijft overwegend ongeïnteresseerd.Over de lange weg naar erkenning gaat Violette. Er hangt voortdurend verwachting in de lucht, zelfs in het rommelige een-kamerappartement waar Leduc het grootste deel van haar schrijversleven doorbrengt. De verbluffend gedetailleerde interieurs en kostuums spelen een grote rol in het oproepen van de atmosfeer van het naoorlogse Parijs, en van dat kleine kringetje van schrijvers en intellectuelen waar Violette Leduc van haar marginaliteit uiteindelijk haar succes kon maken.

Sasja Koetsier

Filmkrant.Live verzorgt in januari en februari inleidingen bij Violette:
Focus Arnhem 4 januari 15.30, Q&A met regisseur Martin Provost door Sasja Koetsier | Rialto Amsterdam 5 januari 14.45, Q&A met regisseur Martin Provost door Dana Linssen | Lieve Vrouw Amersfoort 6 februari 21.15, Sasja Koetsier | Gigant Apeldoorn 11 maart 19.30, Sasja Koetsier
Raadpleeg ook de agenda van uw filmtheater | Voor meer informatie en boekingen filmkrant.live@gmail.com