VIER MINUTEN

Actrice Hannah Herzsprung is een opvallende nieuwkomer in vier minuten, een Duits drama voor twee pianistes.

Wat zou er gebeurd zijn als Mozart en Rammstein elkaar hadden ontmoet? Misschien was er nieuwe muziek ontstaan, want zo verschillend zijn ze nou ook weer niet, met hun gedeelde achtergrond. Zoiets zal de Duitse scenarist en regisseur Chris Kraus hebben gedacht toen hij het verhaal voor vier minuten schreef over twee vrouwen en hun muziek. De oude vrouw die voor klassieke pianoconcerten leeft baseerde hij op een krantenbericht; het jonge, opstandige exemplaar met een heel eigen geluid verzon hij zelf. Ze ontmoeten elkaar in de gevangenis, waar de oude Traude Krüger pianoles geeft en de jonge, veroordeelde Jenny von Löben op de vleugel wil spelen. De machtsstrijd die zich tussen de twee karakters ontspint krijgt kleur door het spel van veterane Monica Bleibtreu als de onberispelijke juf en opvallende nieuwkomer Hannah Herzsprung als het ongetemde talent. Herzsprung won voor haar debuutrol in deze film al drie Duitse prijzen.
vier minuten is een verhaal over macht en vrijheid, regels en mensen, onschuldig veroordeelden en onverwerkte verledens. Op dat niveau is de film het sterkst, vooral dankzij het spel van de beide pittige, langzaam ontdooiende dames in een film die ook achter de schermen hoofdzakelijk door vrouwen werd bevolkt. De slotscène, waarin Jenny een staaltje zelfexpressie ten besten geeft, spettert zowel muzikaal, visueel als acteertechnisch van het doek.

Oma graftak
Jammer is daarom de nogal karikaturale introductie van Jenny als een opportuniste die van een dode celmaat nog een peuk jat en Traude als een zuurgebekte oma graftak. Ook de bijrollen van de autoritaire gevangenisdirecteur, de softe therapeute en de sukkelige cipier plus zijn zure collega blijven eendimensionaal. Steeds als Jenny improviseert, ontsteekt juf Traude in een onverklaarbare woede over ‘negermuziek’. Het is bewonderenswaardig hoe Bleibtreu nog chocola weet te maken van potsierlijke teksten als "Ik vind je verachtelijk, dat moet je weten, maar je hebt talent." Om vervolgens uitdrukkelijk uitsluitend haar ‘muzikale hulp’ aan te bieden ‘en geen persoonlijke’ aan een in riemen ingesnoerde Jenny.
De nogal geforceerd ingebrachte humor is van dik hout zaagt men planken: de vergelijking van de directeur met een SS-er zie je mijlenver aankomen. En dan gebruikt regisseur/scenarist Kraus die ‘grap’ ook nog als aanleiding voor een serieus bedoelde flashback naar het oorlogs- én liefdesverleden van Traude, toen ze de leeftijd had van Jenny. Oh ja, er komt ook nog een journalist langs om foto’s te maken van het pianotalent dat vast zit voor moord. En de sukkelige cipier die zich door juf Traude steevast laat testen op z’n kennis van operaquotes wordt ook nog jaloers naarmate Traude zich beter met haar leerlinge verhoudt. Al met al zijn er zoveel verschillende lijnen en sferen verwerkt in de film dat het geheel onevenwichtig aandoet. Jammer, zeker nu soundtrackcomponiste Annette Focks in die slotscène nou juist laat horen dat het wel samen kán: Schumanns pianoconcert en ‘negermuziek’.

Karin Wolfs