UN AÑO SIN AMOR

Teder is niet het eerste woord dat in je opkomt bij sadomasochisme. Toch is het de Argentijnse regisseur Anahí Berneri gelukt om van Un año sin amor een liefdevolle film te maken waarin sm een ondergeschikte rol speelt.

Un año sin amor won op het Filmfestival Berlijn de Gouden Teddy voor beste gayfilm, maar het is geen doelgroepenfilm. Het zorgvuldig observerende Un año sin amor is gebaseerd op het dagboek van de jonge Argentijnse dichter Pablo Pérez, waarin hij een jaar uit zijn leven beschrijft. Het blijkt een leven dat niet lang meer zal duren, en zolang het duurt levert het weinig vreugde op. Besmet met het HIV-virus slijt hij al hoestend zijn dagen, die af en toe worden verlicht door een bezoek aan een verduisterde pornobioscoop. Overdag geeft hij bijlessen Frans, en verruilt hij zijn leren jack voor een nette broek. Een keurige jongen met een leuk koppie. Maar hij voelt zich eenzaam onder de eenzamen.
De camera cirkelt om Pablo heen, kijkt in close-ups naar zijn voeten, zijn mond, zijn getuite lippen. Net zo zoekend is Pablo zelf, die een contactadvertentie wil zetten maar eigenlijk niet weet wat hij zoekt. Waarschijnlijk een superheld in een strak pak, een sterke, beschermende man waar hij als kind naar verlangde.
Pablo lijkt zo iemand te hebben gevonden in de enigmatische leatherboy Martín. De erotische scènes tussen hen zijn verhullend en expliciet tegelijkertijd, en nooit afstotelijk. De beweeglijke camera kringelt om de naakte lichamen heen, afgewisseld met veel zwart beeld in een snelle montage.

Proefkonijn
Debuterend regisseur Anahí Berneri gaf haar film een contrastvol uiterlijk door gebruik te maken van ‘blitch jump’: ze sloeg één van de chemische baden over waar de film normaal gesproken in wordt gedompeld om de film zachter te maken. Geen gepolijste beelden dus, en ook verder geen dweperij met de duistere sm-wereld, maar scènes waarin de afwas wordt gedaan en waarin de camera tijd heeft om naar wuivend pluimgras te kijken.
Pablo’s zoektocht naar de liefde die de pijn van zijn ziekte kan verlichten, wordt afgewisseld met zijn zoektocht naar het medicijn dat hem moet helpen, zonder daarbij in het gebruikelijke ziekenhuisdrama te belanden. Un año sin amor, dat geproduceerd is door Daniel Burman (El abrazo partido), speelt zich af in 1996, wanneer het oude medicijn AZT op het punt staat te worden vervangen door cocktails die de zieke in ieder geval in leven houden. Pablo voelt zich een proefkonijn en weigert het agressieve AZT te nemen. Hij haat de vrolijke eenhoorn die de medicijnfabrikant op de capsule heeft getekend om de pil er onschuldiger uit te laten zien.
Nadeel van de dagboekstructuur is dat de wereld in de film soms wel erg klein wordt, benauwd zelfs, niet alleen voor Pablo maar ook voor de kijker. Maar Berneri windt er geen doekjes om: van dit leven kan nu eenmaal weinig vrolijks worden gemaakt.

Mariska Graveland