Transparent seizoen 5 – Musicale Finale

Na vijf seizoenen valt voor het baanbrekende maar ook door schandalen geplaagde Transparent het doek. Maar Transparent zou Transparent niet zijn als het niet op geheel eigen wijze zou afzwaaien: met een musical!

Zo begon het: nadat Maura (Jeffrey Tambor) in het eerste seizoen vertelde transgender te zijn, gingen zij en haar drie kinderen Ali (Gabi Hoffman), Josh (Jay Duplass), Sarah (Amy Landecker) en ex-vrouw Shelly (Judith Light) op hun eigen manieren op zoek naar zichzelf. Altijd binnen het broeierige Los Angeles en in de context van hun Joodse afkomst. Met Transparent creëerde Jill Soloway (die tijdens de serie de overgang maakte van vrouw naar non-binair) een voor het kleine scherm bijna ongekende intimiteit, door de personages nooit eenduidig te laten zijn. Het is materiaal dat Soloway intiem kent: de regisseur baseerde Transparent op de ervaringen met de transitie van Soloways ouder.

Transparent kwam vaak in opspraak: aanvankelijk vol lof, later met bedenkingen wegens de casting van cisgender man Tambor als transgender vrouw. Het grootste schandaal volgde na seizoen vier, toen Tambor eerst door zijn voormalig assistent en transgender actrice Van Barnes en later door transgender medespeler Trace Lysette werd beschuldigd van seksueel intimiderend gedrag. Tambor ontkende, Soloway besloot het onderzoek niet af te wachten.

En dus is er nu het vijfde en laatste seizoen, in de vorm van een 102 minuten durende musical, getiteld Musicale Finale. Maura is dood. In een atypisch regenachtig Los Angeles treden de achterblijvers de toekomst zingend tegemoet. Terwijl de kinderen voorbereidingen treffen voor de begrafenis, tuigt Shelly een toneelstuk op waarin haar familie gespeeld wordt door acteurs. Met een bebaarde Faith Soloway, die alle liederen voor deze finale schreef, in een bijrol als pianist. Dankzij deze constructie kan de rol van Maura eindelijk gespeeld worden door een transgender vrouw: de fantastische Shakina Nayfack.

Als in een spiegelpaleis van verwerking reflecteren de verhaallijnen elkaar. De realiteit blijkt toch altijd weer ontoereikend om iets over zichzelf te zeggen – daar hebben we verhalen voor nodig. Laat het aan Transparent over om dit gegeven naar metaniveau te tillen. De liedjes zijn wat letterlijk, de afronding van alle lijntjes die over waren na vier seizoenen wel erg rond. Toch weet de finale uiteindelijk een voor de serie karakteristieke snaar te raken als de zon doorbreekt en de voltallige cast uitbarst in het lied ‘Joyocaust’ (inderdaad, een verwijzing). Rommelig en hoopvol, nét over de grens van wat eigenlijk mag. Maar dat is natuurlijk juist de bedoeling.