TRANSAMERICA

Veel sekseverwarring in Transamerica, waarin een transseksuele vader een transamerikaanse autorit maakt in gezelschap van diens pas ontdekte zoon.

Een van de sympathiekste Oscarnominaties ging dit jaar naar Felicity Huffman, voor haar hoofdrol in Transamerica. Niet de Oscaruitreiking was het hoogtepunt voor de ster uit ‘Desperate housewives’, maar de traditionele lunch met alle genomineerden. Een kirrende Huffman omschreef de gebeurtenis als "eindelijk eens zijn uitgenodigd aan de tafel van de populaire kids". Haar echtgenoot William H. Macy — die optrad als uitvoerend producent van Transamerica — schoof eerder al eens aan bij de genomineerdenlunch voor zijn bijdrage aan Fargo. Net als haar man keerde Huffman uiteindelijk met lege handen naar huis.
Huffmans vertolking van een transseksuele man die aan de vooravond staat van haar allerlaatse sekseveranderingsoperatie is technisch knap, maar vindt in het speelfilmdebuut van Duncan Tucker nergens ruimte om te resoneren. Haar conservatief kledende en denkende Bree Osbourne zit niet alleen gevangen in een verkeerd lichaam, maar ook in een script dat al te gemakzuchtig predikt voor de eigen liberale parochie.

Onderbroekenmodel
Transamerica begint op de dag waarop ze haar psychiater wil overhalen om akkoord te tekenen voor de laatste operatie. Borsten heeft Bree al, nu is het alleen nog een kwestie van — zoals ze het zelf zegt — de piemel binnenstebuiten keren. Als ze echter laat vallen dat ze net gehoord heeft dat ze in haar vorige leven — toen ze nog Stanley heette — een zoon heeft verwekt moet ze van de psychiater eerst die vaderschapskwestie emotioneel afsluiten. Zoon Toby wordt voorgesteld als een nihilistische New Yorkse tienerhoer met pornosterrenambities, maar zoals voormalig kindsterretje Kevin Zegers (Air bud) hem neerzet is deze knul eerder een verwend joch met het heroine-chique-uiterlijk van een onderbroekenmodel. Toby is zeker niet de eerste getroebleerde filmtiener met een transseksuele vader — Adrien Grenier ging hem voor in het ondergewaardeerde groeipijnendrama The adventures of Sebastian Cole — maar ongetwijfeld wel de saaiste. Zelfs als Bree veel langer dan noodzakelijk verzwijgt dat Toby haar zoon is — ze beweert dat ze een christelijke jongerenwerker is — wekt de jongeman geen enkel mededogen. Niet alleen in de relatie tussen ouder en zoon slaat Huffmans ingehouden virtuositeit dood. Tijdens de transamerikaanse reis die Toby en Bree ondernemen van New York naar Bree’s woonplaats Los Angeles wordt Huffmans genuanceerde optreden nog het ernstigst teniet gedaan in een overdreven kluchterige ontmoeting met haar onuitstaanbare Texaanse ouders, die moddervet worden neergezet als de bekrompen Republikeinse nachtmerrie van elke vrijdenker. Huffman is domweg te goed voor deze film. Als je haar aandeel buiten beschouwing laat is Transamerica weinig meer dan een tamelijk rechtlijnige roadmovie die zijn dramatische werking probeert te ontlenen aan doorzichtige scenaristentrucjes, zoals Bree’s beslissing om Toby de waarheid te onthouden en Toby’s volstrekt onverklaarbare poging om Bree te versieren.

Fritz de Jong