Time

Twee films, twee tijdvakken en twee verhaallijnen smelten samen in deze ontroerende en urgente documentaire over de vaak te lange duur van gevangenschap. Het leverde regisseur Garrett Bradley de regieprijs op het filmfestival van Sundance op.

Sibil Richardson – iedereen noemt haar Fox Rich – kent het Amerikaanse strafrechtsysteem als geen ander, wat niet wil zeggen dat ze er profijt van heeft. Elke dag belt ze het kantoor van een rechter in Louisiana om te informeren naar diens besluit over haar man Rob. Twintig jaar geleden werd Rob veroordeeld tot een gevangenisstraf van zestig jaar. Niks voorwaardelijk, geen ruimte voor eerdere vrijlating bij goed gedrag of andere vormen van coulance. En nu schuift die rechter een beslissing over mogelijke vervroegde vrijlating steeds vooruit. “Zestig jaar – van een mensenleven”, verzucht Fox. Hoe langer je stilstaat bij dat getal, hoe groter de tragedie wordt.

De familie Richardson is zwart, wat relevant is omdat rechtvaardigheid in Amerika op zijn zachtst gezegd een relatief begrip is. “Het is een moderne vorm van slavernij”, stelt een vrouw in een steungroep in New Orleans voor vrouwen wiens mannen in de gevangenis zitten. In die gemeenschap is Fox een sleutelfiguur. Al twintig jaar staan haar privéleven, haar dagelijkse routine, haar ambities, haar dromen en nachtmerries in het teken van de gevangenschap van haar man. Waarvoor hij vastzit vertelt de film wel, maar doet er op dit moment niet echt toe. Wat er toe doet is dat hij zit, en dat de tijd bij hem twintig jaar heeft stilgestaan terwijl het leven buiten de gevangenismuren genadeloos doorgaat.

Dat weet regisseur Garrett Bradley in haar documentaire Time zo sterk over te brengen, dat het pijn doet om de film tot het einde te kijken. En toch moet je, want Time zit bijzonder hypnotiserend in elkaar. Bradley kiest meestal voor intieme close-ups op het gezicht van Fox, of voor beklemmende zooms op haar omgeving. Op de laatste opnamedag kreeg ze een geschenk van de vrouw die ze zo lang had gefilmd: meer dan honderd uur aan thuisopnames die de afgelopen twintig jaar van de familie Richardson tot leven wekken.

In Time versmelt het materiaal van Fox Rich met dat van Bradley, alsof twee films, twee levenslijnen en twee tijdsvakken met elkaar in dialoog gaan. Het levert een lyrisch portret op van een gezin dat constant leeft met afstand en afwezigheid. Het zet de duur van tijd zo ook op een prachtige manier in perspectief: op het einde besef je pas echt hoe belangrijk die thuisopnames zijn. “Tijd is wat je ervan maakt, tijd is onverschillig, tijd kent geen vooroordelen”, zegt een zoon van Sibil en Rob. Bradley’s meesterwerk stopt liefde, leed en leven in die treffende observatie.

Correctie, 20/10: in de versie van deze recensie die verscheen in de papieren editie van de Filmkrant #434 werd regisseur Garrett Bradley ten onrechte aangeduid als ‘hij’; ze is een vrouw.

Time draait in november op IDFA en is nu te zien via Amazon.