THE SUIT

Net als in Luna papa, zijn arthouse zomerhit van een paar jaar geleden, neemt Bachtiar Choedojnazarov ook in The suit weer de transitie van kindertijd naar volwassenheid als uitgangspunt voor een kolderiek fantastisch realistisch sprookje.

Er zit iets minder Emir Kusturica in de nieuwe film van Bachtiar Choedojnazarov (Tadzjikistan, 1965) en iets meer Federico Fellini dan in zijn innemende Luna papa uit 1999. The suit (Shik) is net zoals Luna papa een film over dromen en over het schemergebied tussen jong blijven en volwassen willen worden. Wilde Mamlakat uit Luna papa weg uit de stoffige woestenij van haar naamloze dorpje in de schaduw van het Oezbeekse Samarkand door actrice te worden, de drie jongens in The suit hebben hun zinnen gezet op een krijtstreeppak waarin ze zich man, playboy, gefortuneerd en van ergens anders kunnen voelen.
In een associatieve, soms ronduit chaotische vertelling volgen we het drietal, De stier, Geka en De stomme, op hun aftandse motor met zijspan als ze allerlei meer en minder criminele klusjes verrichten om aan het benodigde geld voor het kostuum te komen. Het zijn wonderlijke acteurs. Hun gezichten zijn al te oud, te mannelijk om nog maagdelijke jongens te spelen. Hun motoriek heeft echter nog dat hupsende, onbeholpene van jonge kalveren, met te lange ledematen die elk hun eigen weg willen gaan. En ze rennen veel met die onhandige benen die steeds een andere kant op willen.

Limonade
Fantastisch realisme, zo omschreef Choedojnazarov zijn stijl een paar jaar geleden tegenover de Filmkrant. Ook The suit is geworteld in de bittere praktijk van een havenstad aan de rand van de Krim in de voormalige Sovjet-Unie waar aan de boulevard een groot westers warenhuis is gebouwd, maar hoger in de bergen mensen in hun levensonderhoud voorzien door bekers limonade te verkopen of pasteitjes. Het is knap dat Choedojnazarov in dat soort omstandigheden een open oog houdt voor het ongerijmde karakter van die werkelijkheid. Daarom worden zijn absurde invallen nooit escapistisch.
Met een groot energiek armgebaar laat hij zijn hoofdpersonen met meisjes flirten, hun depressieve moeders troosten, hun stokoude oma’s helpen, zich vergapen aan het gewenste pak in de etalage, met hun vader vechten. Allemaal heel gewone dingen die betekenis krijgen door de dansante manier waarop ze zijn gefilmd, de net iets te geëxalteerde melancholische dialogen, de blik op een bizar detail. Voor Choedojnazarov ligt het fantastische heel dicht onder de oppervlakte van het alledaagse. Er bovenop misschien wel, aan het licht gebracht door de mist boven de Zwarte Zee, het zonlicht op een halfafgebouwde stuwdam, de vrieslucht op de berg.
De misdaad, de criminele bendes die de limonadeverkopers beroven en afpersen, de rotte gebitten, de lage levensstandaard — ze zijn een feit. Niet om je bij neer te leggen, maar ook niet om je door terneer te laten slaan.
Dat soort onderlagen van The suit zijn interessanter dan de hoofdvertelling zelf, die als het pak eenmaal gekocht is en om de beurt gedragen wordt, voornamelijk gaat over de hofmakerijen van De stomme en een visverkoopster als een zeemeermin. Dat soort verhaaltjes zijn er in magisch-realistische setting nou net al iets te veel verteld.

Dana Linssen