The Souvenir

Een man slurpt onbedoeld de ruimte in het hoofd van een filmstudente leeg. Hij laat geen zuurstof over voor haar ambities, in Joanna Hoggs nieuwste telg in een serie stijlvaste, sfeervolle films.

Een beetje elitair is het wel, de setting van The Souvenir. De 24-jarige filmstudent Julie navigeert in haar iets te mooie appartement in zijden pyjama’s tussen mooie spulletjes en kleine verzuchtingen door. Zelfs als het buiten klinkt alsof er een aanslag wordt gepleegd – de film speelt zich af terwijl de Engelsen volop strijd voeren met de IRA – kijkt Julie wat apathisch uit het raam. Alsof ze wil weten waarom er een kat aan het janken is. Knap genoeg is dit precies wat de film sterk maakt; een coming of age van een meisje dat in principe alles heeft. Pas met voortschrijdend inzicht zal Julie zelf begrijpen wat ze nu doormaakt.

Het heeft iets onaangenaams, de manier waarop ze zich laat leiden door Anthony, haar gemankeerde geliefde. Vanaf het moment dat hij in beeld verschijnt op hun bedeesde eerste afspraakje in een saai maar fraai restaurant, slurpt hij onbedoeld de ruimte in Julies hoofd leeg. Hij laat geen zuurstof over voor haar ambities. Julie studeert aan de filmacademie in het Londen van de vroege jaren tachtig. The Souvenir ademt ze ook, die vroege jaren tachtig. Alles is grauw, ietwat kil, je voelt de Britse luchtvochtigheid door het doek heen komen in het behaaglijke camerawerk van David Raedeker.

De film observeert Julies leven van dag tot dag, alsof je terugkijkt op de eerste haarscheurtjes in je leven. Alsof je meer ziet dan Julie, omdat zij dat hele leven nog moet leiden. Het is een subtiel gevoel, maar met constant de vraag in je achterhoofd: waarom laat ze de dingen zo op zijn beloop met Anthony?

Wellicht voelt ze een vaderlijke geruststelling bij zijn aanwezigheid. Hij is er gewoon en verder is het niet zo duidelijk wie hij precies is. Dat kan je als kijker op den duur gaan irriteren, maar waarschijnlijk net niet genoeg om uit de film te raken.

Terwijl regisseur Joanna Hogg volledige controle heeft over wat ze doet met deze film, heeft Julie in het verhaal helemaal nergens de regie over. Briljant is hoe de scènes rond haar filmstudie reflecteren op de rest van Julies leven. Zonder daar ook maar iets over te zeggen, wordt het vreemde van haar relatie met Anthony iedere keer duidelijk: als ze een monoloog over zich heen laat komen door een docent bijvoorbeeld, of als ze aan het klooien is op de set van haar eigen film.

Zo voelen de twee uur die The Souvenir duurt alsof je real-time meekijkt met een imperfecte relatie, van Julie met zichzelf vooral, en dat is ontzettend prettig voyeurisme.