The Shrouds

Met The Shrouds maakte David Cronenberg een vreemd afstandelijke film over rouw. Een film die wringt in zijn vorm.

De twee grootste transformaties van het lichaam vinden plaats voor onze geboorte en na onze dood. In de baarmoeder verandert een hompje cellen van nog geen millimeter in een mensje met alles erop en eraan. In het graf laat het lichaam zijn weefsel los en verwordt tot een verzameling botten die niet langer met elkaar verbonden zijn. David Cronenberg, al decennia chroniqueur van het menselijk lichaam, focust in The Shrouds op die laatste transformatie.  

Zijn film gaat over een uitvaarondernemer die een lijkwade ontwikkelt die het mogelijk maakt om het in het graf ontbindende lichaam van een geliefde te observeren. Ook zijn eigen vrouw heeft deze Karsh (Vincent Cassel) in zo’n lijkwade begraven. Met een aan obsessie grenzende fascinatie staart hij naar die beelden.

Cronenberg weeft een web van samenzweringen rond dat gegeven, met vernielde graven, Russische geheim agenten en hackers. “Wat ik in mijn film suggereer, is dat een samenzweringstheorie een rouwstrategie is”, zegt Cronenberg in een interview met Filmkrant. Complotten zijn een manier om het betekenisloze betekenis te geven. Om logica toe te schrijven aan een reeks toevalligheden. Maar daarachter gaapt een betekenisloos niets. En het grootste betekenisloze niets is de dood.  

Cronenberg begon met schrijven aan de film na het overlijden van zijn vrouw, in 2017. Vincent Cassel, met zijn naar achteren gekamde grijze haren en donkere kleding, is gestyled als alter ego van Cronenberg. Is het daarmee zijn meest persoonlijke film? Misschien. Maar het betekent niet dat het zijn meest intieme is. Net als Crimes of the Future (2022) heeft The Shrouds iets klinisch.

Een aantal keer zijn er flashbacks die zich afspelen in de slaapkamer van Karsh en zijn vrouw Becca (Diane Kruger). Steeds opnieuw laat Cronenberg haar naakt die slaapkamer in komen lopen. De camera zoekt dat lichaam niet op, tast het niet af als de hand van een geliefde. Het is eerder alsof Cronenberg als een lijkschouwer naar dat levende lichaam kijkt. Een lichaam waarbinnen een ziekte woekert die langzaam ook de buitenkant overneemt. Een borst wordt geamputeerd, later haar onderarm.

In L’érotisme schreef Georges Bataille over de onverenigbaarheid van erotiek en orde. Erotiek werpt de orde omver, is transgressief. En vervlochten met de dood en onze angst daarvoor in het happen naar adem in een orgasme. The Shrouds is een film over het onvermogen een ander los te laten, als mens, maar ook als lichaam. Het is een film over erotiek, die tegelijk in een keurslijf zit. Een film die wringt in zijn afstandelijke, steriele vorm. Dat is geen onkunde van Cronenberg. Precies in dat wringen zit de emotie en gelaagdheid van deze film.

The Shrouds is vanaf 21 oktober 2025 te verkrijgen op blu-ray (Criterion, import).