The Sand Lily

Het Turkse melodrama The Sand Lily toont het dwingende korset van het patriarchaat als een gegeven dat door geen van de personages wordt bevraagd. Dat laat, ondanks humoristisch bedoelde scènes, een cynische nasmaak achter.

Yunus kan zijn geluk niet op. Zijn grote, maar niet wederzijdse liefde Afife meldt zich op een mooie dag bij zijn vissersstek met een curieus voorstel. Haar man heeft haar verlaten omdat ze onvruchtbaar is. Alleenstaand door het leven gaan is voor Afife geen optie, en dus wendt ze zich tot Yunus: als hij het ziet zitten, wil ze best trouwen. Hij zorgt voor inkomen, zij zorgt voor zijn thee en brood. Dat het puur om een verstandshuwelijk gaat, lijkt Yunus al niet meer te horen. Natuurlijk zegt hij ja.

Even lijkt The Sand Lily (Kum zambagi) van regisseur/scenarist Mehmet Demir Yilma zich tot een huwelijksklucht te ontvouwen. Wanneer de twee bruidsfoto’s laten maken, leidt het contrast tussen het enthousiasme van Yunus en de tegenzin van Afife best tot komedie. Maar de zaak wordt al snel grimmiger wanneer Yunus tot zijn groeiende frustratie merkt dat Afife inderdaad weinig liefde te geven heeft. Steeds meer begint hij die liefde te eisen, om zich uiteindelijk tot een imam te wenden die voor het juiste bedrag voor een opbloeiende romance kan bidden en ook nog wel wat liefdeswater in de aanbieding heeft.

Yunus is smoorverliefd, maar zijn liefde is doodirritant. Geen moment wordt duidelijk waarom hij zo hartstochtelijk van Afife houdt – behalve om haar overduidelijke schoonheid. Zijn liefde is van het generieke soort: uit niets blijkt dat hij Afife op een intieme manier kent of wil leren kennen, dat hij gevoelens heeft voor haar als persoon, en niet als een representant van het vrouwelijke geslacht. Daardoor sta je als kijker geen moment aan de kant van dit onwaarschijnlijke koppel. Zelfs niet wanneer Afife’s ex-man, een nare misogyn die zijn ex graag terug wil, heimelijk contact zoekt.

Het maakt deze, aan de Turkse zuidwestkust geschoten, waarschijnlijk niet onkomisch bedoelde film nogal cynisch. Het patriarchaat drukt loodzwaar op de levens van de personages en bevrijding dient zich nergens aan. De slotmonoloog bevestigt dat cynisme nog maar eens: een illusie armer, maar geen enkele les wijzer.