THE QUICK AND THE DEAD

Sinds zijn debuut met de inmiddels klassieke horrorfilm The evil dead staat regisseur Sam Raimi in hoog aanzien bij fans van het griezelgenre. Zijn films imponeren vooral door wild, inventief en virtuoos camerawerk. Met de western The quick and the dead richt Raimi zich op een groter publiek dan ooit tevoren. Sharon Stone en Gene Hackman trekken hun pistolen.

In 1978 trok een stel jongeren zich onder leiding van de twintigjarige filmregisseur Sam Raimi terug in de bossen van de Amerikaanse staat Tennessee. In een gammel hutje werkten ze drie maanden aan de opnamen van een kleine horrorfilm met een miniem budget, dat Raimi ertoe dwong de rol van een boosaardige geest die een stel tieners naar het leven staat aan de camera te geven. Drie jaar later voltooide de autodidact samen met zijn vrienden Joel en Ethan Coen de montage van The evil dead. In 1982 draaide de film op het festival van Cannes, waar hij opviel door de extreme bloederigheid, de hilarische slapstick en het inventieve gebruik van de 16mm camera. Raimi bouwde zijn debuut uit tot een trilogie en zette de samenwerking met de gebroeders Coen voort in de komedie Crimewave en bij enkele duizelingwekkende scènes in The Hudsucker proxy.
Raimi’s talent om van een flinterdun gegeven een enerverende kermisrit te maken werd vijf jaar geleden met Darkman voor het eerst door een grote Hollywoodstudio uitgebuit. Het werd een ode aan de klassieke monsterfilms van werkgever Universal. The quick and the dead, Raimi’s tweede grote studiofilm, is ook een eerbetoon. Met deze western verwijst de regisseur naar zijn Italiaanse voorganger Sergio Leone, met name naar diens beroemde films A fistful of dollars en Once upon a time in the west.

Leren broek
De opzet is klassiek: een zwijgzame vreemdeling met een mysterieus wraakmotief komt in een dorp dat door een tiran onderdrukt wordt. De vreemdeling is echter geen stoere vent met een Wilde Havanna tussen zijn tanden. De wreker van de jaren negentig heet Ellen en wordt gespeeld door Sharon Stone, gekleed in een strakke leren broek, even bekwaam in het trekken van haar pistolen als in het oproken van sigaren. In dorpstiran Herod herkennen we Gene Hackman, heel bekwaam op de automatische piloot. Dat hij door en door slecht is blijkt uit zijn donkere driedelige kostuums en het feit dat hij in de blakende zon zwarte leren handschoenen draagt. Herod staat te boek als de snelste schutter van het Wilde Westen. Om zijn reputatie te bevestigen organiseert hij een serie duels. De winnaar wacht een flinke smak geld en de status van levende legende.
Het toernooi lokt het schuim der aarde naar het dorp. Waar de meeste deelnemers uit zijn op roem en geld zoekt de tiener Kid erkenning bij Herod, in wie hij zijn vader meent te herkennen. Dit in aanzet dramatisch interessante gegeven wordt helaas van het scherm geknald door een eindeloze reeks western-clichés: de doodgraver vraagt nieuwkomers naar hun lengte, een vreedzame ex-revolverheld kan zijn ware aard niet onderdrukken, het getergde dorpsvolk huurt een vakman in om de tiran te vermoorden, et cetera.

Opgewonden
Wrang maar waar: toen de TriStar-studio Sharon Stone voor The quick and the dead benaderde stelde ze aanvankelijk dat het westerngenre na Clint Eastwoods Unforgiven definitief uitgemolken was. Ze eiste een rol als co-producent en dwong de studio Sam Raimi aan het roer te zetten, want hij zou de gesneden koek tenminste in een enerverende vorm kunnen gieten. In vergelijking met eerder werk blijkt de regisseur echter flink wat gas terug te nemen. Pas bij de laatste duels toont hij zijn talent in optima forma en krijgt de toeschouwer het gevoel met de snelheid van een kogel door de actie geslingerd te worden. Het lijkt er op dat ‘Sam the Cam’ zijn kruit niet te vroeg wilde verschieten om de climax sterker te maken. De lange reeks duels gaat daardoor al snel vervelen.
Waar Raimi zijn reputatie niet optimaal wil of kan uitbuiten neemt die van Stone hinderlijke vormen aan. Uit haar wraakmotief, bijna letterlijk overgenomen uit Once upon a time in the west, blijkt al snel dat ze haar hele leven in dienst stelde van het uitschakelen van Herod. Vlak voor de afrekening duikt ze echter met Jan en alleman de koffer in. Dat strookt niet met haar personage en dient maar een doel: een Sharon Stone film moet op zijn minst één dampende vrijscène bevatten. Het gestoei figureert prominent in de trailer van de film en zal opgewonden Stone-fans ongetwijfeld naar de bioscoop lokken. Voor het echte vuurwerk kan de Raimi-aanhang beter diens Evil dead 2 nog maar eens in huis halen. Het is te hopen dat de regisseur in de toekomst weer met scherp schiet.

Bart van der Put