The Place

In de sobere psychologische thriller The Place begaan gewone mensen uit vrije wil de afschuwelijkste dingen. Althans, uit vrije wil? Waar eindigt die? En waar begint dwang?

In de Italiaanse film The Place zien we hoe ver mensen durven te gaan om hun wensen te laten uitkomen. Wat ben je bereid een ander aan te doen in ruil voor je eigen geluk? In de film zit een man achterin een café dag en nacht gunsten te verlenen. Of eigenlijk onmogelijke wensen te vervullen. Hij kijkt in zijn boek en geeft zijn ‘klanten’ opdrachten, die ze niet willen uitvoeren, maar die ze toch verrichten. Een oude dame maakt een bom om een café op te blazen. Verwijtend vraagt ze aan De Man: "Dwingt u iedereen zulke vreselijke dingen te doen?" Het antwoord is nee, terwijl een politieagent iemand het ziekenhuis moet inslaan en een vader een kind moet vermoorden. De oude dame impliceert chantage, maar zo simpel is het niet. Zij deed zich die chantage namelijk zelf aan.
Eerder maakte de Italiaanse regisseur Paolo Genovese de komedie Perfetti sconosciuti (2016), over de geheimen die onze smartphone herbergt. Die film speelde zich volledig af tijdens een diner bij vrienden thuis. De geforceerde plot werd verbloemd door het sterke spel van steracteurs als Alba Rohrwacher. Met deels dezelfde cast maakt Genovese nu opnieuw een ensemblefilm aan tafel over de duistere kanten van de mens. Maar dit keer staan de acteurs in een fascinerendere psychologische thriller.
In The Place, gebaseerd op de Amerikaanse tv-serie The Booth at the End, functioneert De Man als een psycholoog bij wie mensen hun hart luchten en aan wie zij hun geheimen vertellen. De film is sober en intiem. Uitsluitend in dialogen wordt de spanning opgebouwd. Soms grijpen de verhalen even in elkaar als in een puzzel. Wanneer de oude dame vertelt waar ze haar bom zal gaan plaatsen, realiseren wij ons, samen met De Man, dat dit hetzelfde café is waar twee andere personages een date hebben.
Zo ondervraagt de film ook onze empathie. Een gestorvene die je niet kent, kun je makkelijker van je afzetten dan de dood van een bekende. Valerio Mastrandrea als De Man verandert zijn spel subtiel gedurende de film. Eerst is hij keihard, maar gaandeweg krijgt hij een melancholieke houding en lees je moedeloosheid in zijn gezicht als hij ziet waartoe mensen in staat zijn. De serveerster, gespeeld door de onweerstaanbare Sabrina Ferilli, helpt hem te smelten. Zij zingt mee met de jukebox, met de seventies-hit Sunny van Boney M. Zij doet geen wens en is alleen in hem geïnteresseerd.
Wie is deze man? Een orakel? Mephisto? God? Of een spiegel? We blijven ernaar gissen. Het boek waaruit hij zijn opdrachten haalt, is een gouden greep. Het duidt op de mogelijkheid dat De Man een doorgeefluik is van iets groters en daarmee de regie niet volledig zelf in handen heeft. Genovese daagt ons uit ons eigen morele kompas onder de loep te nemen. Een van zijn overtuigingen is duidelijk: ‘Ik had geen keus’ snijdt geen hout. Keuzes heb je altijd, ook als je ze niet wilt maken.

Laura van Zuylen