The Peasants

Voor The Peasants passen Dorota Kobiela en Hugh Welchman de olieverfanimatie van hun succesfilm Loving Vincent toe op een hardvochtiger verhaal over het Poolse boerenleven rond 1900.

Het moet verleidelijk zijn geweest voor Dorota Kobiela en Hugh Welchman om na het succes van hun geschilderde Vincent van Gogh-biopic Loving Vincent (2017) hun baanbrekende techniek toe te passen op een volgende beroemde schilder. Een schier eindeloos verdienmodel.

Het duo had creatievere ambities. Ze kozen voor een geschilderde verfilming van de Poolse roman De boeren (Chłopi), oorspronkelijk in vier delen (die elk één seizoen beslaan) uitgegeven tussen 1904 en 1909. In 1924 won auteur Władysław Reymont specifiek voor deze epische cyclus over het boerenleven de Nobelprijs voor de Literatuur. Het maakte het boek in Polen een eeuwige klassieker, maar in de rest van de wereld raakte het enigszins in de vergetelheid – de meest recente Nederlandse uitgave dateert uit 1960.

Is een verhaal over het Poolse boerenleven rond 1900 nog relevant voor kijkers van nu? Nogal, blijkt uit de filmversie van The Peasants. De film draait om de jonge vrouw Jagna (Kamila Urzędowska), die verliefd is op de getrouwde Antek (Robert Gulaczyk) maar wordt uitgehuwelijkt aan Maciej Boryna (Mirosław Baka), de rijkste boer van het dorp. Hoewel ze een zedig mens is, wordt Jagna door haar schoonheid in het dorp gezien als promiscue. Dat gaat van kwaad tot erger als haar verhouding met Antek bekend wordt. In de steeds verdergaande vormen van uitsluiting die haar vervolgens treffen, zijn helaas ook allerlei hedendaagse patronen te herkennen.

The Peasants is grootser van opzet en ambitieuzer dan Loving Vincent. Het onderwerp is moeilijker te verkopen en van groter persoonlijk belang voor de makers. Thematisch is de film rijker en urgenter, met thema’s als maatschappelijke uitsluiting en patriarchale misogynie. En in de animatie nemen de makers meer vrijheid, vooral door de camera in beweging te brengen – een extra moeilijkheidsgraad binnen hun toch al complexe proces van olieverfanimatie.

Het is allemaal toe te juichen. En er zijn vele momenten van schoonheid – vooral wanneer ‘geciteerd’ wordt uit schilderijen uit die tijd. De Poolse realist Józef Chełmoński diende als belangrijkste inspiratiebron.

Helaas worden ook de aspecten die al wrongen bij Loving Vincent hier uitvergroot. Dat zit ’m vooral in de keuze om eerst acteurs te filmen en die opnamen vervolgens als basis te gebruiken voor de animatie. Daarmee trek je het geheel dichter naar een fotografisch soort realisme, waardoor zich vervolgens de vraag aandient waarom het eigenlijk in olieverf gevat moest worden.

“Je moet een hele goede reden hebben om een animatiefilm te maken op basis van olieverf op doek”, zegt Hugh Welchman zelf tegen Filmkrant over het zeer arbeidsintensieve proces. Die noodzaak is in lang niet elke scène van The Peasants voelbaar.