The Loneliest Planet

Julia Loktev oogst met The Loneliest Planet verdeeldheid, maar ze is juist een aandachtig observator van de menselijke lichaamstaal, die zoveel weggeeft over onze instincten.

Verguisd om het ontbreken van plotgestuurde actie en uitleg over de karakters. Op handen gedragen vanwege de broeierige sfeer en de ruimte die de kijker zelf kan invullen. Publiek en critici zijn het wel vaker oneens, maar The Loneliest Planet, met Gael García Bernal, verdeelt de gemoederen wel heel veel. Op meningverzamelsite Rotten Tomatoes scoort de film 69% ‘fresh’ bij critici, tegen 33% bij het publiek.

Ik schaar me – hoe voorspelbaar – in het eerste kamp. Maar u bent gewaarschuwd: wie niet kijkt met volle aandacht en toewijding, krijgt geen toegang tot Julia Loktevs weerbarstige universum.

Loktev bewees zich een krachtig observator met haar vorige film Day Night Day Night, over een dolende vrouw in Manhattan, op weg naar een zelfmoordaanslag. Informatie over haar identiteit en motieven ontbreekt. We zien alleen de grimassen op haar gezicht, open voor interpretatie.

Ook in The Loneliest Planet eisen kleine visuele hints de hoofdrol op, zoals het ruige, onmetelijke berglandschap van de Georgische Kaukasus, dat een mens meteen al nietig en kwetsbaar maakt. Maar vooral zijn er de non-verbale signalen tussen het jonge Amerikaanse stel Alex en Nica en lokale gids Dato, die samen een trektocht maken.

Ze tasten elkaar af met de grappen en anekdotes die vreemdelingen vertellen om de culturele kloof te overbruggen. Maar onderhuids borrelt het. Na een heftig incident halverwege de film, waarbij Alex even vergeet om moedig te zijn, verandert de chemie. Weg lijkt het vertrouwen tussen de verloofden, die eerst zo los en flirterig waren. Erover praten doen ze niet, en dus lezen we het af aan hun blikken en bewegingen: hij een angstige, onzekere kat in het nauw, zij een afwerende, teleurgestelde pauw.

Sterk en subtiel spel van Gael García Bernal en Hani Furstenberg maakt de spanning om te snijden. The Loneliest Planet lijkt een herkenbare en ijzingwekkende schets van hoe een wandelvakantie in de soep kan lopen. Maar Loktev heeft grotere ambities. Onder de voorhuwelijkse beproeving gaat een parabel schuil over de mythologie van de man als beschermheer. Een cruciaal overlevingsinstinct toen we jaagden en verzamelden, maar tegenwoordig alleen nog van belang als stadsmensen weer eens de wildernis opzoeken. Het maakt de rudimentaire lichaamstaal eigenlijk tot dubbele winst, want daarin komen onze instincten ondubbelzinnig tot uiting.