The King

Elvis en de Amerikaanse droom

De opkomst en ondergang van Elvis Presley dient als een metafoor voor de opkomst en ondergang van de Amerikaanse Droom, in de duizelingwekkend gemonteerde documentaire The King.

Een van de meest curieuze anekdotes uit het toch al redelijk krankzinnige leven van Elvis Presley speelt zich af in de woestijn van Arizona, in 1965. Rijdend in een camper op de legendarische Route 66 ziet Elvis boven de heilige bergen van de Hopi-Indianen dat de wolken de vorm hebben aangenomen van het gezicht van Jozef Stalin. Het popidool, dat dan al een jaar lang op zoek is naar spirituele zingeving, herkent hierin de hand van God. Op zijn beurt herkent God kennelijk de overgave van The King: onmiddellijk verandert hij het wolkengelaat van de Russische dictator in een liefdevol kijkende Jezus.

Het is typisch zo’n verhaal dat op een basaal emotioneel niveau nog wel hout te lijkt te snijden – we hebben allemaal wel eens een onverklaarbare levenservaring, toch? Zodra je het rationeel probeert te analyseren blijft er uiteraard niets van over.

Op datzelfde emotionele niveau komt ook The King binnen bij de kijker. Eugene Jarecki, maker van kritische documentaires over Henry Kissinger en Ronald Reagan, kon beschikken over de Rolls Royce van Elvis Presley en reed daarmee langs alle plaatsen die belangrijk waren in diens leven. Van zijn geboortehutje in Tupelo, via de Sun Studio in Memphis, langs Hollywood en door dat spirituele woestijnlandschap in Arizona, om te eindigen in de ultieme spirituele woestenij, gokstad Las Vegas.

Een schier eindeloze stoet muzikanten en acteurs rijdt een stukje mee op Jarecki’s roadtrip door de USA: ooit het optimistische land van Elvis, maar in 2016 hard op weg om het grimmige rijk van Trump te worden. Waar Presley wordt opgevoerd als de vleesgeworden American Dream, daar zien we in het heden een Amerika waar die droom morsdood is. Chuck D van Public Enemy herinnert ons eraan dat die Droom voor zwarte Amerikanen altijd al een leugen was. Alleen in het Duitse Bad Nauheim, waar Pres­ley zijn diensttijd doorbracht als vip-soldaat, kennen ze de deplorabele staat van de huidige V.S. niet en houden ze de glimmende droom van de Amerikaanse fifties nog in leven met een jaarlijkse parade van Cadillacs en pettycoats.

In een duizelingwekkende montage van muziekoptredens op de achterbank, archiefmateriaal, interviews en sfeerbeelden trekt Jarecki parallellen tussen de opkomst en ondergang van Elvis en de opkomst en ondergang van de Amerikaanse Droom. Als de Rolls in Las Vegas aankomt kijken we terug naar een door junkfood en pillen opgezwollen Presley, die tijdens een desastreus optreden voor tv-zender CBS aan het bazelen slaat met een dubbele tong. Het is geen toeval dat Jarecki de Amerikaanse Droom juist op dit dieptepunt laat omslaan in een Amerikaanse nachtmerrie: de onverwachte verkiezingsoverwinning van The Donald.