The Giant
De Kleine reus van petanque
In het kort laat The Giant zich omschrijven als de Scandinavische The Elephant Man met jeu de boules-spelers. Pas laat in de film blijkt dat die omschrijving te weinig eer aan Johannes Nyholm’s bizarre debuut doet.
Laat je niet bedriegen door de sterk doorgevoerde documentairecinematografie van Johan Lundborg of door de overtuigende make-up die van hoofdrolspeler Christian Andrén The Elephant Man in het klein maakt. The Giant is fictie, grotendeels gepresenteerd als klungelige Man bijt hond-uitzending. Alleen in de fantastische scènes waarin de misvormde Rikard als een reusachtige trol door het Zweedse landschap dwaalt legt debuterend regisseur Johannes Nyholm zijn kaarten op tafel. Net als de ondergewaardeerde Noorse mockumentary Trolljegeren uit 2010 is The Giant een hedendaags fabel over heldhaftige margefiguren uit de Scandinavische samenleving.
Rikard is een autistische, misvormde en kleine jongeman van dertig die zijn leven slijt in een psychiatrische inrichting, maar eigenlijk wil leven voor petanque. Ondanks de grote kwab huid die over Rikard’s rechteroog ligt is hij een gevreesde speler in de deze Provençaalse variant van jeu de boules. Hoe de sport zo belangrijk is geworden in Rikard’s leven of dat van zijn teamgenoten weten we niet, maar de Noorse petanqueclub neemt de competitie bloedserieus. Als Rikard tijdens een training door een teamgenoot wordt verwond zetten ze hem uit voorzorg uit het team. Hij heeft nu alleen zijn trouwe petanquepartner nog om te trainen voor de belangrijke Scandinavische competitie.
Nyholm blijft de absurditeit opzoeken in dit onwaarschijnlijke underdog sportverhaal. De petanquespelers zijn snobistische figuren die hun spel met man en macht beschermen. Misschien maar goed ook, de “normale” Noorse man is een dronken pestkop die neerkijkt op de sport en al helemaal op het uiterlijk van Rikard. Tijdens hun pesterijen maakt Nyholm gebruik van Rikard’s groteske gezicht door hem in fantasiesegmenten tot reusachtige proporties op te blazen. The Giant suggereert dat die reus al die tijd in Rikard schuilt. Alleen tijdens een spel van petanque kan die zich ook in de echte wereld uiten.
Zo navigeert The Giant tussen zwarte komedie en drama totdat hét moment daar is. Tijdens de Scandinavische pentanquecompetitie is The Giant dienstbaar aan de conventies van de sportfilm. Er is de gevreesde opponent, de spannende montage waarin onze held dreigt te verliezen en de onwaarschijnlijke comeback die het tij doet keren. Precies op het moment dat verrassingen in deze ongewone film op lijken te zijn, stuurt Nyholm gelukkig weer bij. In een bizarre finale komen alle vreemde, losse elementen van dit verhaal bij elkaar en laat The Giant ons eindelijk zien wat de motivaties van de onbegrepen Rikard zijn geweest. Dan blijkt The Giant een veel sympathiekere, menselijkere en stiekem minder grappige film te zijn dan alvorens gepresenteerd. Nyholm test voor een lange tijd je geduld met zijn onwaarschijnlijke hoofdpersonage, maar op het einde ga je echt in Rikard’s dromen geloven. Zo maakt Nyholm vele omwegen voor een toch nog effectieve film over eenzaamheid, verlangen en vervreemding in het kille Noord-Europa.
Hugo Emmerzael