THE FISH FALL IN LOVE

Niemand weet waarom we doen wat we doen. En al helemaal niet waarom we liefhebben, blijkt maar weer eens uit het Iraanse debuut the fish fall in love.

Sheherazade is de vertelster van het boek van Duizend-en-een-nacht. Omdat koning Shahryar ooit is bedrogen, trouwt hij uit woede elke dag een andere maagd en laat de maagd van de vorige dag onthoofden. Na zo’n drieduizend maagdelijke hoofden van maagdelijke rompen te hebben gescheiden, wordt hij voorgesteld aan Sheherazade. Sheherazade is een meester in de vertelkunst. Elke nacht vertelt ze de koning een spannend verhaal zonder einde, en elke nacht vraagt de koning om meer. Maar daar is geen tijd voor, zegt Sheherazade. Hij zal tot morgen moeten wachten. Duizend en een nachten en veel wijsheden verder, besluit de koning om haar tot zijn koningin te maken. Dat legendarische verhaal is de achtergrond van the fish fall in love (mahiha ashegh mishavand), het filmdebuut van de Iraanse toneelregisseur Ali Raffi.
Aziz verliet 22 jaar geleden zijn huis en zijn geliefde en keert nu terug. Het huis staat er nog, maar het verbaast hem nog meer dat zijn vroegere geliefde Atieh met drie andere vrouwen een goedlopend restaurant in het pand bestiert. Waarom ze ooit uit elkaar gingen zal de hele film niet duidelijk worden, maar alles draait erom dat Aziz en Atieh weer met elkaar in contact komen. Dat gaat aanvankelijk zo moeizaam dat Aziz het stadje bijna weer verlaat. Maar Atieh’s dochter besluit om elke dag een fantastisch diner voor hem te maken.

Tomaten
Dit is een ode aan de liefde, ondanks alles. En het laat zien hoe oude en nieuwe generaties verschillend omgaan met die liefde. Het is ook het verhaal over de reiziger die terugkeert en het is ook een verhaal over koken maar dat is allemaal minder belangrijk.
Aan het oppervlak lijkt the fish fall in love melodramatisch met stereotype personages — stoïcijnse man, vrouwen die neurotisch in reusachtige pannen roeren, omringd door larger-than-life trossen tomaten en die wanhopig op zoek zijn naar een man die hen beschermt — maar dat is schijn. Het gaat hier om onbeantwoorde en onbeantwoordbare vragen. Over nooit overbrugbare afstanden, over het populaire gegeven dat we de ander nooit helemaal zullen begrijpen, al zou zij elk woord uitspreken dat naar boven komt. Voor dat onbegrip is geen Babel nodig. Daar komt bij dat oudere generaties in Iran in een tijd van oorlog en religieuze dictatuur leefden. Die omstandigheden dreven veel mensen uit elkaar. Niet zozeer ideologisch maar omdat politiek vóór liefde kwam. Dat was ook Aziz’s keuze. Maar hoe kon hij dat doen? Die politieke ambities kostten hen allebei vijfentwintig jaar. En nu is hij terug. Maar the fish fall in love is geen verhaal over een gelukkig weerzien. We krijgen niet te zien of Aziz en Atieh weer bij elkaar komen.
Het scenario rammelt hier en daar — de vergelijking met de vissen is wat gekunsteld en zelfs overbodig — maar het gevoel dat overblijft, is een versterkt verlangen om dichter bij onze geliefden te komen, om geen kansen verloren te laten gaan ook al weten we dat we ons doel nooit bereiken.

Ronald Rovers