The Disaster Artist

James Franco brengt met The Disaster Artist de chaotisch verlopen productie van The Room tot leven. Dit curieuze softporno relatie-drama zou uitgroeien tot heuse cultfilm: een ‘best worst film’ van outsider artist Tommy Wiseau. Uit The Room en The Disaster Artist rijst een ontroerend beeld van een charismatische, naïeve figuur die doet denken aan een eenzaam, groot kind.

Door Mariska Graveland

De beste slechte films zijn die waarin je aan alles merkt dat de regisseur er zijn ziel en zaligheid in heeft gestopt. Ed Wood (Plan 9 from Outer Space) was er zo één en vijftig jaar later was er ineens Tommy Wiseau. Het dramatisch slecht ontvangen The Room (2003) draait inmiddels al veertien jaar als midnight movie in Los Angeles. Ook in andere landen brengt The Room nog altijd mensen op de been die met eigen ogen willen zien hoe geweldig slecht de film is. Zoals het een cultfilm betaamt, spelen bezoekers in de zaal graag scènes na die illustreren hoe beroerd de film is (zie onder), zoals in rokkostuum een bal overgooien — een van de onbedoeld tragische scènes die deze curieuze film rijk is.
The Room is een softporno relatiedrama over vriendschap en loyaliteit, extreem houterig maar ook oprecht en met de beste bedoelingen gemaakt. In The Room gaat de vriendin van de hoofdpersoon vreemd met diens beste vriend. In het eerste half uur krijgt de kijker maar liefst vier gênante vrijscènes voor de kiezen die het bedrog kracht moeten bijzetten. Ook in het echt had Wiseau het gevoel dat iedereen hem bedroog, zo blijkt uit The Disaster Artist van James Franco, dat is gebaseerd op het boek dat Wiseau’s vriend en acteur Greg Sestero schreef over de chaotische totstandkoming van The Room.
Wiseau speelt zelf de hoofdrol in The Room, ook al is zijn talent ver te zoeken. Hij lijkt nauwelijks te acteren en reageert op een kinderlijke, authentieke manier op elk splintertje aandacht. Zo heeft hij een surpriseparty voor zichzelf de film in geschreven, waarbij je het gevoel bekruipt dat dit in het echt een langgekoesterde wens was. Hij laat ook een hartenkreet horen: "If everybody loved each other, the world would be a better place." Je krijgt sterk de indruk dat hij ook in zijn eigen leven naar vriendschap en liefde hunkerde. Uit The Room en The Disaster Artist rijst een beeld van een charismatische, naïeve figuur die niet helemaal lijkt te sporen en doet denken aan een eenzaam, groot kind.

Schaamteloos
Het ontroerende verhaal achter The Room is in goede handen bij James Franco. Met The Disaster Artist geeft hij een mooie karakterschets van outsider artist Wiseau. Franco imiteert op magnifieke wijze Wiseau’s typische mimiek en spraakgebrek. Zoals zijn neplach (een monotoon ‘hahaha’, die fans graag imiteren) en het inslikken van lidwoorden en andere grammaticale eigenaardigheden ("Everybody betray me!"). Wiseau doet zeer geheimzinnig over zijn afkomst (Oost-Europa?), de financiering van zijn uit eigen zak betaalde film (waar haalde hij die 6 miljoen dollar vandaan?) en zijn leeftijd (die hij steevast 25 jaar lager inschat).
In The Disaster Artist volgen we de productie en de vernietigende ontvangst van The Room op de voet. Greg en Tommy ontmoetten elkaar in San Francisco in 1993, bij een workshop acteren, waar Wiseau een krankzinnige variant op Wachten op Godot speelt. Wiseau is ‘fearless’, schaamteloos en inspireert de timide Greg om zijn remmingen te overwinnen. Samen gaan ze op goed geluk naar Los Angeles. Maar als Wiseau een producent tijdens het eten lastig valt met zijn ’talenten’, krijgt hij op geïrriteerde toon de harde waarheid te horen over zijn kansen in de filmindustrie: "Dat gaat niet gebeuren."
Samen met Greg begint hij dan maar een film voor hen beiden te schrijven. Toch blijft de angst voor afwijzing als een rode draad door zijn leven lopen. "Nobody respects my vision!" roept hij wanhopig uit als de crew weer eens in verbijstering moet aanzien hoe de film op uiterst knullige wijze tot stand komt. Wiseau moet de meest simpele teksten tientallen keren opnieuw doen: "takes nodig voor de beroemde dakscène: "I did not hit her! I did not! Oh, hi, Line? What is line?" Zo had hij 32 Mark!". Dit sterk staaltje stemmingswisseling moet je zien om te geloven.
Bij de rampzalig verlopen première barstte de zaal tot zijn grote ontzetting in schaterlach uit bij scènes die Wiseau toch echt bloedserieus had bedoeld. Dodelijk was de reactie van een acteur in de zaal die zich na afloop doodschaamt: "Het beste wat ik erover kan zeggen is dat toch niemand de film gaat zien."
Toch zou de film daarna uitgroeien tot een fenomeen, met hulp van Michael Rousselet, regisseur van Dude Bro Party Massacre III. Hij zag The Room in een lege zaal (Wiseau had zelf de vertoningen ingekocht), en herkende gelijk een instant best worst film. Hij nodigde al zijn vrienden uit en door hun mond-tot- mondreclame verkreeg de film langzaam de status die die nu heeft. Rousselet zit ook als een easter egg verborgen in The Disaster Artist, net als een Wiseau zelf.

Grootheidswaan
Wiseau verklaarde dat 99,9 procent van The Disaster Artist klopt. Op Franco’s vraag wat er dan mis is met die 0,1 procent zei hij dat de film iets te donker belicht was. Maar Tommy, riep Franco, je hebt altijd je zonnebril op in de bioscoop! Is dit zelfspot of ernst van Wiseau? Is het een pose of een bord voor de kop dat hij zichzelf in de categorie James Dean schaart, en in The Room zonder enige gêne Rebel Without a Cause citeert: "You’re tearing me apart, Lisa!" Aan James Franco stelde hij unverfroren voor om de hoofdrol van The Disaster Artist aan Johnny Depp te geven. Sympathieke grootheidswaan. Grote kans dat dit als compensatie dient voor Wiseau’s vroegere gebrek aan erkenning. Die is uiteindelijk gekomen, alleen niet zoals hij het zich had voorgesteld. Wiseau is inmiddels bij veel voorstellingen van The Room aanwezig om het applaus in ontvangst te nemen. Het is bewonderenswaardig dat hij de veerkracht heeft om de compleet andere lezing van The Room te omarmen.

Roepen naar The Room

Een gids voor wie in de bioscoop naar The Room gaat kijken. Wat te roepen op welk moment.

"Spoon!"
In de film zie je vreemd genoeg allerlei fotolijstjes met afbeeldingen van… lepels. Wanneer die in beeld verschijnen, roep je "Spoon!" En gooi je plastic picknicklepels naar het scherm.

"Sestosteron!"
Roep dit als je Greg Sestero in beeld ziet, Tommy’s beste vriend die verleid wordt door zijn geliefde. Vooral als Greg op het punt staat om zich meer macho voor te doen dan hij is.

"One!" "Two!"
Sestero’s personage zegt maar liefst vijf keer (of zeven keer) dat hij Tommy’s beste vriend is. Het precieze aantal is niet helemaal duidelijk, maar wanneer hij het zegt, schreeuwt iedereen het vermoedelijke aantal.

"FOCUS! Unfocus!"
Wanneer de film weer eens uit focus is, roep je "Focus!" Wanneer een van de vele gênante seksscènes begint, dan voelt iedereen collectief de behoefte om "Oh God. Unfocus!" te roepen.

"Go! Go! Go! Go!"
Als er weer eens een luchtopname van de Golden Gatebrug voorbij komt, roep je "Go! Go!" als het shot het einde van de brug haalt. Laat je teleurstelling horen als dat niet zo is.

"Oh shit! Metaphore!"
Een veelgehoorde uitspraak in de film is "gotta go", ook al is diegene net binnen. Buurjongen Denny komt te pas en te onpas binnenvallen terwijl dat geen enkele functie heeft voor de plot. Denny knabbelend aan een appel is misschien wel de meest irrelevante scène in de film. Op dat moment kun je roepen: "Oh shit! Metaphore!" (Want misschien heeft Denny toegegeven aan verleiding? Welke verleiding? Wat heeft Denny in godsnaam te doen met ook maar iets in de film?)

Bal overgooien
Wanneer de mannen in de film een bal overgooien, doe je hetzelfde met je vriend(en). Omdat je ongetwijfeld dronken bent en in een donkere zaal zit, gaat dit meestal mis.

"Hahaha"
Reageer op Tommy’s vreemde monotone lach, die hij laat horen op de meest ongepaste momenten (Greg: "Hij heeft haar helemaal lam geslagen, ze belandde in een ziekenhuis op Guerro St." Tommy: "Hahahahahaha!!!").

‘The Seventh-Inning Stretch’
De naam die de fans hebben gegeven aan de langste van de vele gratuite seksscènes. Dit is het uitgelezen moment om naar de wc te gaan of een sigaret te roken. Doorgewinterde fans weten wanneer deze scène eraan zit te komen en kunnen de drukte bij de wc voor zijn.

Bron: The A.V. Club