THE DAYTRIPPERS

Regisseur Greg Mottola heeft op filmfestivals in Deauville, Athene en Toronto al heel wat prijzen binnengehaald met zijn film The daytrippers. Het is dan ook een originele film, die een ironische visie geeft op vervreemding tussen gezinsleden in een crisissituatie.

Het recept voor The daytrippers is eenvoudig: je hebt een auto, je propt er een gezin in, en rijden maar, rond en rond, tot de gezinsleden gek van elkaar worden. Iedereen die wel eens met het hele gezin naar Zuid-Frankrijk is gereden, weet hoe gezellig dat is. De mensen in deze film gaan geen dagje uit, zoals de titel suggereert. Vader, moeder, dochter, zus en haar vriendje crossen niet voor hun lol in een station-wagen zonder verwarming door ijskoud New York. Zij willen de waarheid achterhalen over een gevoelige kwestie.
De kwestie is deze. Dochter Eliza heeft die ochtend tijdens het opruimen een liefdesbrief gevonden tussen de kleren van haar man Louis. Zij is ongerust, hoewel zij zich nauwelijks kan voorstellen dat hij een affaire heeft. Om niet overhaast stomme dingen te doen, gaat zij naar haar ouders om de zaak te overleggen. Moeder vindt dat Eliza naar Louis toe moet gaan, om hem op zijn werk in New York met de brief te confronteren. Het hele gezin gaat mee. Als Louis niet op zijn werk blijkt te zijn, stapt de hele familie weer in de auto om hem te zoeken.
Op dat moment begint het verhaal, waarom het de filmmaker eigenlijk te doen was. Een verhaal zonder plot over mensen die elkaar willen steunen, maar elkaar bitter slecht begrijpen. Een verhaal over mensen die fysiek bovenop elkaar zitten, maar mentaal steeds verder van elkaar verwijderd raken.

Herkenbaar
Regisseur Mottola koos een verrassende plaats voor zijn film over eenzaamheid. Gevangen in de burgelijke station-wagen van pa rijden de gezinsleden maar rond en rond, terwijl zij steeds nieuwe feiten ontdekken rond Louis, en over elkaar. Ouders, zusters en vriend Carl hebben namelijk allemaal hun eigen visie op de situatie, maar daarover praten ze niet. Ieder denkt namelijk zelf de waarheid in pacht te hebben. Strubbelingen en conflicten zijn het gevolg.
Op het hoogtepunt van de crisis lijkt de auto het enige te zijn dat de gezinsleden nog met elkaar verbindt. Moeder beveelt dan iedereen om in de auto te gaan en de deuren gesloten te houden. Een binding van blik als surrogaat voor de binding van het hart. Een uiterste poging om de chaotische wereld buiten te houden, terwijl die chaos zich al lang in de hoofden van de mensen heeft genesteld.

Komisch
Deze tragische situaties zorgen in het dagelijks leven voor dieptrieste ellende, maar Mottola kiest ervoor om zijn publiek te laten lachen. Daartoe speelt hij een spel van afstand en herkenning. Het ene moment voelt de toeschouwer zich een soort god, die zich kostelijk amuseert terwijl hij kijkt naar die arme aardbewoners die opgepropt in een auto, eenzaam rondrijden door een overvolle stad. Het andere moment realiseert hij zich dat hij lacht om zichzelf. Hij had zelf in die auto kunnen zitten, samen met zijn dierbaren, van wie hij hartverscheurend is vervreemd.
De lach die Mottola opwekt is vrolijk, maar heeft tegelijkertijd iets gekwelds, iets wrangs. Dat effect is te danken aan het realistische toneelspel van de acteurs. In komedies worden de karakters vaak karikaturen, maar Eliza en haar familie zijn echte personen, die we dagelijks zouden kunnen tegenkomen, ja, die we misschien zelf zouden kunnen zijn. De kijker kan zich met hen identificeren en daarom kan hij nooit zorgeloos om hen lachen.
The daytrippers zit knap in elkaar. Alleen het einde is onbevredigend. Menig toeschouwer zal weglopen met het gevoel dat het echte verhaal nog moet beginnen. Dat is natuurlijk heel vervelend. Desondanks past een verhaalstructuur waarin gebeurtenissen elkaar schijnbaar willekeurig opvolgen, heel goed bij het onderwerp van de film. Crisissituaties kennen nu eenmaal geen logisch verloop. Het zijn chaotische situaties, waarin je meestal pas achteraf een patroon kunt herkennen. Dat is altijd onbevredigend, ook in de bioscoop. Maar ja, daarbij moeten we ons dan maar neerleggen.

Simone van der Burg