The Cloud Messenger

De Filmkrant en Critics’ Choice VIII Re/United presenteren first look-reviews van de films in de IFFR Tiger Competitie van 2022. The Cloud Messenger, het prachtige speelfilmdebuut van Rahat Mahajan, is een transcendentaal liefdessprookje over reïncarnatie en wasdom.

Er rust een vloek op de liefde tussen de tieners Jaivardhan en Tarini. Ze zijn reïncarnaties van de godheden Rama en Sita. Wie bekend is met de hindoeïstische mythologie weet dat de demonenvorst Ravana volgens de overlevering Sita ontvoert.

The Cloud Messenger (Meghdoot) – de titel verwijst naar een gedicht waarin een geest een wolk vraagt om een bericht naar zijn vrouw te sturen – staat in het teken van breken met deze fatalistische cyclus. Maar daarvoor moeten de twee jongelingen wel een aantal obstakels overwinnen: Tarini moet haar angst voor het diepe deel van het schoolzwembad overwinnen; Jaivardhan moet een steile trap zo snel mogelijk oplopen. Het zijn pregnante metaforen voor de dualiteit tussen het aardse en het hemelse.

Aan de voet van de Himalaya
Misschien klinkt dit allemaal wat ingewikkeld, maar The Cloud Messenger is in de kern een transcendentaal liefdessprookje. Filmmaker Rahat Mahajan – die eveneens de camera bedient én te zien is in een bijrol – situeert zijn speelfilmdebuut in het heden, op zijn oude kostschool aan de voet van het Himalayagebergte. Daar leren klasgenoten Jaivardhan en Tarini elkaar kennen. Tijdens de lessen staren ze naar elkaar, alsof hun zielen zich al bewust zijn van hun voorbestemming. De twee ogen overweldigd door een soort déjà vu-gevoel dat de normale perceptie van tijd overstijgt. Mahajan onderschrijft dat door veel scènes te tonen in slow motion; alsof de geliefden zijn losgezongen van de aardse realiteit.

Het rigide regime op de school echter houdt Jaivardhan en Tarini voorlopig in het nu. Elke ochtend worden de leerlingen door hun docenten wakker geschreeuwd uit hun dromen. Waarmee Mahajan lijkt te stellen dat voor tieners het leven soms voelt als een soort Groundhog Day, met elke dag opnieuw nodeloze exercities waar maar geen eind aan lijkt te komen. Gelukkig zijn er ook docenten die de leerlingen een onvergetelijke ervaring bezorgen. Voor Jaivardhan en Taraini is de mysterieuze meneer die hun klas lessen fotografie komt geven een inspiratiebron. Hij legt zijn pupillen geduldig uit hoe foto’s een moment in de tijd vastleggen.

Reïncarnatie en wasdom
Foto’s zijn ook toonbeelden van zielen die “vastzitten in hun lot”. Of zoals zo mooi wordt geproclameerd: “Voor eeuwig geëtst in de tijd, maar ook voor eeuwig verloren.” Jaivardhan moet dan ook uiteindelijk de dood trotseren om zijn liefde voor Tarani te kunnen laten overleven. Mahajan toont dit alles als een soort bezwerende, hallucinante koortsdroom met bovennatuurlijke entiteiten en esoterische asceten. De godheden die een rol spelen in het verhaal zijn uitgedost in prachtige kostuums, volgens Noord-Indiase tradities. Mahajan verbindt met zijn eigentijdse parabel in dat opzicht op knappe wijze een hindoeïstisch thema als reïncarnatie met een universeel thema als wasdom.

Misschien wel met als motief om ons westerlingen op een andere manier naar het leven, naar de wolken en ons besef van tijd te kijken. Zo weet Mahajan – en dat is een knappe prestatie – op subtiele wijze de focus van de kijker te verleggen.

De competitiefilms van IFFR 2022 zijn nu online te zien voor geaccrediteerde professionals en worden later dit jaar vertoond in Nederlandse bioscopen. Deze recensie werd geschreven i.h.k.v. Critics’ Choice VIII Re/United</a