The Albanian Virgin

Onafhankelijkheid vraagt een groot offer van de Albanese Luana, in een overtuigend en bij vlagen aangrijpend drama over onmogelijke keuzes.

Albanië, eind jaren vijftig. De communistische dictator Enver Hoxha houdt het land stevig onder de knoet, terwijl op het platteland, waar de film gesitueerd is, het leven bepaald wordt door de rigide, eeuwenoude Kanun, een overgeleverd stelsel van geboden en procedures die onder meer het mannelijk gezag en zaken als eerwraak reguleren.

De jonge Luana (Rina Krasniqi) is het liefst samen met haar geheime geliefde Agim, van wie de ouders door het communistische regime naar het platteland zijn verbannen. Hij heeft haar leren lezen en lonkt naar vrijheid. Maar de tragiek wil dat ze al in haar jeugd aan iemand anders is beloofd.

Als na een schokkende wending en een vluchtpoging de zaken uit de hand lopen, biedt diezelfde Kanun (en dat is geen fictie) haar een intrigerende uitweg – en een mogelijkheid tot wraak. Na een eed van kuisheid mag ze verder als man door het leven gaan. Het is bevrijding en radicale re­strictie ineen.

Dat die aspirant-echtgenoot een rotzak blijkt te zijn voelt een beetje voorspelbaar, net als de aandoenlijke onschuld van de tieners Luana en Agim. Toch zit er vanaf het begin al iets grimmigs onder; tijdens een vrolijk kinderspel krijgt Luana toegebeten dat meisjes niet meetellen, terwijl Agim als stadse verrader wordt gezien. Al snel groeit The Albanian Virgin met realistische toonzetting en open blik uit tot een overtuigend en bij vlagen aangrijpend drama over onmogelijke keuzes.

De Albanese regisseur Bujar Alimani laat, in zijn verfilming van een script van Katja Kittendorf naar een verhaal van Nobelprijs-winnaar Alice Munro, in kalm tempo Luana’s gevoel van vernedering en opstandigheid groeien. Tegelijk maakt Alimani niets belachelijk. Luana’s goedwillende vader verdedigt de Kanun met de woorden: “De regels lijken soms wreed, maar ze voorkomen dat we beesten worden.” Met onrust en boekverbrandingen op de achtergrond is de film een tijdsbeeld, klassieke fabel en persoonlijk drama ineen.

Luana is geen stereotiepe held en er wordt niet verbloemd hoe moeilijk en pijnlijk het doorbreken van een vete is. Het conflict tussen haar loyaliteit en haar drang om zelfstandig te zijn wordt door Krasniqi aansprekend uitgedrukt, zonder al te veel woorden – haar strijd lees je al af van haar gezicht. Als ze gewapend te paard door het prachtig gefotografeerde bergland rijdt, is dat een beeld vol eenzaamheid en stille dramatiek.