TBS

In tbs gaat een duivelskind op stap met een kruising tussen Maria en Lolita: als dat maar goed gaat.

"We zijn net Bonny en Clyde", zegt de ontsnapte tbs’er Johan (Theo Maassen) tegen zijn 13-jarige gegijzelde Tessa (Lisa Smit), die al een tijdje naast hem in de auto zit. "Wie?" antwoordt de puber, die zo haar eigentijdse favoriete sterren heeft. Johan is na zes jaar ontsnapt uit een kliniek waar hij vastzat wegens de moord op zijn vader. Met Tessa is hij onderweg naar zijn moeder, die kan bewijzen dat hij ten onrechte is veroordeeld voor de moord op zijn zusje. Voor Tessa is de rit een avontuur. Vooral angstig in het begin, maar gaandeweg groeit er een verstandhouding.
De kijker zit met haar naast Johan in het schuitje en schommelt mee tussen zijn sympathieke, zorgende kant en de gevaarlijke killer die hij kan zijn. Is hij een vriend of vijand? En is het voor een gestrikte beter om stil te zitten dan om tegen te stribbelen?
Voor Tessa is het pompen of verzuipen. Water speelt niet voor niets een belangrijke rol: als grens tussen leven en dood. Het reflecteert prachtig en dreigend tegelijk op de muren van Johans ouderlijk huis. En hoe mooi is het om naast hem juist een puber te zetten, een wezen dat op de grens tussen onschuld en ervaring balanceert? Tessa blijkt maagd en Lolita tegelijk; niet in rozerood maar in grijsblauw gestoken. Als ze oorbellen van Johan inkrijgt, wijdt Pieter Kuijpers daar een magisch-realistische scène aan alsof sprake zou zijn van de onbevlekte ontvangenis zelf. Beelden van Maria, bemiddelaarster tussen de gebrekkige mens en de oordelende god, zijn niet ver weg. En er is zelfs tot twee keer toe ruimte voor een omgekeerde pieta: de klassieke compassie-verbeeldende pose van de gestorven Christus in de armen van Maria.

Zenuwtrekken
Met tbs heeft regisseur Pieter Kuijpers (de griezelbus, dennis p. ) een film gemaakt die in heftigheid en stijl zijn overrompelende debuut van god los benadert. Het verhaal wordt krachtig en vlot verteld: een blik op een wand met gereedschap volstaat; pas in een latere scène blijkt dat daar iets is weggepakt. Zo wordt ook de afloop van een bezoek aan een familielid tot later bewaard en leert het eindshot wie er in het openingsshot nou in het water lag. Dat houdt de spanning er in. Net als de donkere blikken van Maassen en de jumpcuts die als zenuwtrekken werken. Een ware ontdekking is de sterk acterende Lisa Smit, die Kuijpers voor de rol op het oog had sinds haar optreden in de griezelbus.
Jammer is alleen dat de film wel erg en veel op zware geluidseffecten leunt: holle echo’s, borrelende geluiden, ingestarte muziek en weggedraaid stemgeluid of juist toegevoegde stemmen uit het verleden dringen de belevingswereld van Johan aan de kijker op. Dat had best wat subtieler gekund.

Karin Wolfs