SUE

Eenzame mensen in de grote stad zijn een dankbaar onderwerp voor kunstenaars. Er is nauwelijks een betere manier te bedenken om de condition humaine weer te geven. En waar kun je dat beter doen dan in de urbane afgronden van Manhattan? Filmmaker Amos Kollek was met Sue een aardig eind op weg, totdat hij verliefd werd op zijn hoofdrolspeelster. De film was tijdens het Filmfestival Rotterdam te zien als Critic’s Choice en is nu opgepikt door het Filmmuseum.

Ze hadden elkaar eigenlijk tegen het lijf moeten lopen, Sue en Oliver. Het was een mooi stel geweest, Sue met haar sjieke outfit maar nog geen kwartje voor een kop koffie, en Oliver, de dakloze ex-IBM manager uit Sunday. Wellicht hadden ze elkaar als verwante zielen uit hun wederzijdse ellende kunnen trekken. Maar zoals het er nu voorstaat in dit grotestadsdrama is er niemand die Sue kan redden. "Je wilt ook geen hulp hè", merkt de charmante schrijver op die zich over haar heeft ontfermd. Hij heeft gelijk. "Ik wil neuken", zegt ze, "ik kan me alleen door seks uiten."
Dit is een scharniermoment van Sue, de zevende film van de Israëlische New Yorker Amos Kollek. Niet dat Sue een slet is, integendeel. Actrice Anna Thomson maakt een ragfijne vlinder van dit kwetsbare personage, dat langzaam van de tredmolen op Manhattan afglijdt. Ze fladdert van de een naar de ander, op zoek naar een baan en naar seks. Ze solliciteert zich suf, liegt er vrolijk op los, maar maakt nooit de doortastende indruk waar werkgevers naar zoeken.

Slechte bedoelingen
Haar zijden sjaaltjes, camel-kleurige overjas en halfhoge pumps — een Jackie Onassis look met opgepompt decolleté — en haar smaakvolle, minimaal ingerichte flatje kunnen niet maskeren dat Sue snel aan de bak moet komen, wil ze niet alles kwijt raken. Toch wordt de kijker tegen beter weten in op het verkeerde been gezet door Thomsons vlinder-act, die hulp van goedbedoelende vreemdelingen niet toestaat. Vreemdelingen met minder goede bedoelingen vindt ze makkelijker in de omgang.
Tot zover doet de film sterk denken aan Sunday van Jonathan Nossiter. In Sunday zwerft de sullige Oliver over de koude straten van Queens, terwijl hij met man en macht zijn verval probeert te negeren. Net zoals Kollek zich heeft gespecialiseerd in het maken van documentaires over New-Yorkse hoeren, heeft Nossiter zich jarenlang in daklozenproblematiek verdiept. Oliver had Sue misschien kunnen redden.
Helaas kan zelfs Kollek Sue niet redden. Waar Nossiters uitgebalanceerde film intrigeert, ontspoort Sue in een soort hijgerigheid. Kollek en zijn camera worden verliefd op de actrice en ze mocht pronken in haar eigen sjieke garderobe. Een personage met meer ruggengraat had van deze film een ode aan de sensualiteit van ouder wordende vrouwen kunnen maken, maar de gedachte dringt zich op dat Kollek — en de mannen in zijn film — Sue juist begeren om haar gebrek aan zelfrespect. Anna Thomson krijgt ruim baan om te schmieren. Haar lichaam komt prominent in beeld, terwijl haar geest ongrijpbaar blijft. Sue wordt een vaag ideaalbeeld, zoals middeleeuwse dichters vrouwen bezongen met mystieke verzen.

Thessa Mooij