Sofia

Op seks buiten het huwelijk staat in Marokko een gevangenisstraf. De Marokkaans-Franse filmmaker Meryem Benm’Barek onthult in haar enerverende debuut de hypocrisie die daarmee gepaard gaat.

Tijdens een gemoedelijk familiediner in Casablanca komt het leven van de dochter des huizes, Sofia (Maha Alemi), op zijn kop te staan. Terwijl ze haar ouders en haar oom en tante aan tafel bedient doorstaat ze in de keuken, buiten het zicht, hevige buikpijn. Haar fysieke malheur wordt opgemerkt door nichtje Lena (Sarah Perles), een oncoloog in spé. Ze constateert dat Sofia lijdt aan zwangerschapsontkenning, een enigmatisch fenomeen waarbij vrouwen niet doorhebben dat ze zwanger zijn. Ineens breken Sofia’s vliezen. Lena moet snel handelen en haast zich met haar nichtje onder het mom van een bezoek aan de drogist naar het ziekenhuis. Daar vraagt de receptioniste naar Sofia’s identiteitsbewijs; of misschien draagt ze die van haar echtgenoot bij zich? Maar Sofia is ongehuwd én in verwachting: dat is een ongeoorloofde combinatie in Marokko. Zo wordt in de openingsscène een passage uit het wetboek van strafrecht uitgelicht waaruit blijkt dat er een hoge straf staat op buitenechtelijke vrijpartijen.

Na de bevallig leidt de zoektocht naar de vermeende vader tot armoedzaaier Omar (Hamza Khafif). Sofia’s ouders willen koste wat kost voorkomen dat de familienaam wordt bezoedeld. En dan zijn er ook nog zakelijke belangen. Lena’s moeder Leila (Lubna Azabal) is getrouwd met een welvarende Fransman die een landbouwproject wil opstarten met Sofia’s vader. De baby mag geen roet in het eten gooien; the show must go on en ook in het geval van een dreigende strafzaak is er wel een mouw aan te passen. Debuterend filmmaker Meryem Benm’Barek visualiseert op deze wijze in de magistraal geschreven eerste twee akten een aantal opzichtige maar noodzakelijke tegenstellingen tussen arm en rijk en westerse en Marokkaanse zienswijzen, met personages die telkens schakelen tussen Frans en Marokkaans.

Ook op het gebied van goede zeden is er sprake van een tweedeling: Lena’s westers georiënteerde ouders interesseren zich amper voor met wie ze vrijt, zolang ze het maar veilig doet, en anders wordt de politie wel afgekocht. Voor Sofia’s ouders is seksuele onthouding een vereiste en ware liefde nonexistent.

Dit contrast is zeer herkenbaar voor Maghrebijnse kinderen met een westerse ouder. Voor Sofia is er in tegenstelling tot Lena geen uitweg uit het rigide Marokkaanse systeem. Met onkiese gedachten en gevoelens van machteloosheid tot gevolg: “Ik wil wakker worden uit deze nachtmerrie”, roept ze uit. Het is alleen spijtig dat Benm’Barek haar debuut – waarmee ze in Cannes de scenarioprijs won in de Un Certain Regard-competitie – tegen het einde op potsierlijke wijze laat imploderen, waardoor het zorgvuldig opgebouwde verhaal aan kracht inboet.