Saturday Night

Het is een wonder dat Saturday Night Live bestaat, laat staan al vijftig jaar, maar de auto­fellatio van het biografische Saturday Night haalt alle lol uit het verhaal.

Met reden is de underdog de perfecte hoofdpersoon. Het is makkelijk om mee te leven met iemand die tegen alle verwachtingen in de grootste obstakels overwint en je gevoel van machteloosheid doet verdampen, al is het maar voor even. Het verzekert ons dat dingen nog altijd mogelijk zijn.

Minder sympathiek is het wanneer de winnaar zichzelf met terugwerkende kracht als underdog kroont. Al vijftig jaar is Saturday Night Live een instituut. De oorsprong van het programma is inderdaad onwaarschijnlijk: zelfs tot het moment dat de camera’s begonnen te draaien (en erna) was de uitzending van de allereerste aflevering onzeker en geteisterd door onvrede, incompetentie, geldgebrek, pech en cocaïne. Dat zou een goed onderwerp voor een biografische film vormen – precies wat Saturday Night is – als de uitkomst niet al vast zou staan.

Lorne Michaels is de bedenker van SNL. Uit alle hoeken wordt hij overladen met twijfels, afgunst en geringschatting. Maar hij heeft een visie, een onwrikbare liefde voor televisie, komedie en de stad New York, en weigert ook maar een centimeter toe te geven aan alle geldwolven en dinosaurussen. Daarbij krijgt hij hulp van zijn geniale, tactvolle, soort-van-echtgenote Rosie Shuster, en een legioen aan pretentieuze schrijvers, grillige komieken en recalcitrante vaklui die inmiddels allemaal tot het randje zijn gepusht.

De geschiedenis heeft al uitgewezen dat SNL de winnaar is. Elke dwarsligger die de film voor Michaels’ voeten werpt is voor de bühne. Wanneer een preutse, christelijke madam van de zender zweert dat ‘jullie in de vergetelheid zullen geraken’ of een aannemer grapt dat ze toch ‘over twee weken pleite zijn’ is Saturday Night op zijn meest zelfgenoegzaam. Kijk hoe ver deze mensen ernaast zaten! Zoals de film herhaaldelijk betoogt, niet altijd even oprecht: sommige mensen kunnen genialiteit niet eens herkennen als het voor hun neus staat.

Dat Saturday Night vooral bestaat om zichzelf te vieren blijkt ook uit hoe getrouw, voorzichtig, haast plechtig de acteurs de bestaande figuren die ze vertolken nabootsen. Tot de kleinste tics en gebaren aan toe. Door die voorzichtigheid missen ze juist de manische, grensoverschrijdende energie die figuren als John Belushi en Gilda Radner zo innemend maakten. Het is allemaal gelijkenis zonder de geest. Matthew Rhys en en Jon Batiste brengen desondanks George Carlin en Billy Preston tot leven – en Cory Michael Smith is in zijn spel precies zo onweerstaanbaar en ondraaglijk als Chevy Chase in het echte leven zou zijn.

Saturday Night is vanaf 6 januari 2025 te zien via Pathé Thuis (Vod).