Santosh

Een weduwe in Noord-India neemt de politiebaan van haar overleden man over en moet zich staande houden in een omgeving waar machtsmisbruik de norm is.

Een thriller is pas thrilling als je niet beseft dat je een thriller kijkt. Dat hoeft niemand aan debuterend speelfilmregisseur Sandhya Suri te vertellen, want als ze zich al voornam om een genrefilm te maken, dan weet ze dat goed te verbergen. Maar een thriller is Santosh; een thriller noir om precies te zijn, gesitueerd in het provinciale noorden van India.

Santosh is de naam van het hoofdpersonage, dat in de openingsscène vermoedelijk het moeilijkste moment in haar leven tot dan toe doormaakt. Haar man, die bij de politie werkt, is bij gewelddadige rellen omgekomen. De kille ontvangst bij haar schoonfamilie maakt duidelijk dat ze daar niet voor steun hoeft aan te kloppen.

In deze kwetsbare positie komt het aanbod van een ‘aanstelling uit barmhartigheid’ bij het korps van haar overleden man als een welkom geschenk. Alleen al het bestaan van dit fenomeen, waarbij de baan van een overleden ambtenaar kan worden overgenomen door een financieel afhankelijke nabestaande, lijkt veel te zeggen over een samenleving waarin vrouwen vooral als verlengstuk van hun man fungeren. Tegelijk trekt het Santosh in een ongebruikelijk intiem rouwproces: ze neemt letterlijk de plaats van haar geliefde in.

Maar het betekent vooral een intieme kennismaking met een wereld waar ze tot dan toe weinig notie van had: één waarin de ongelijke machtsverhoudingen tussen de seksen, kasten en religieus-etnische groepen via pesterij, intimidatie en geweld worden bestendigd en waar de dienaren der wet vooral de hogergeplaatsten in deze onwankelbare hiërarchie dienen.

Het is precies de poel van verderf die het hart vormt van elke film noir, maar Suri (een Brits-Indiase filmmaker met twee documentaires en de prijswinnende korte fictiefilm The Field (2018) op haar naam) neemt dat gegeven als uitgangspunt voor een verrassend genuanceerd verhaal, waarin Santosh in deze fundamenteel vijandige omgeving ook persoonlijke groei doormaakt.

Naar aanleiding van een vrouwenmoord wordt ze opgenomen in een kleine vrouwelijke politie-eenheid onder leiding van Sharma, een norse maar charismatische rechercheur die zich tot mentorfiguur ontpopt. Acteurs Shahana Goswami (Santosh) en Sunita Rajwar (Sharma) geven de fascinerende verhouding tussen de twee vrouwen subtiliteit en kleur, terwijl de cameravoering (onder leiding van de Nederlandse DoP Lennert Hillege) steeds dichtbij Santosh’ ervaring van de situatie blijft. Het houdt de sympathie van de toeschouwer bij haar, ook wanneer die machteloos moet toezien hoe Santosh’ eerste grote zaak steeds sterker de trekken vertoont van een obscure initiatierite.