SALT OF THIS SEA

Is salt of this sea propaganda of cinema? Het is moeilijk om de film serieus te nemen.

Annemarie Jacirs portret van een jonge Palestijnse vrouw op zoek naar een thuisland is krachtig en overtuigend op de momenten dat iedereen stil is en het verhaal als het ware zichzelf vertelt. Maar helaas wil Jacir haar boodschap luid en duidelijk maken en dat leidt tot onnodige politieke preken.
salt of this sea is een zoektocht naar een land en een identiteit, verbeeld door de twintigers Soraya Tahani en Emad. Tahani is in New York geboren en bezoekt Ramallah op de Westoever om oude banktegoeden van haar grootvader op te halen. Emad wacht op een visum om in Canada te kunnen studeren. Je kunt zeggen dat ze allebei op doorreis zijn. Zwervers in eigen land. Onschuldig ook, beter wetend, zonder twijfels, en daardoor eendimensionaal. Door kleine tegenslagen en vernederingen, veroorzaakt door zowel Palestijnen als Israëliërs, groeit hun verzet en weigeren ze zich nog langer de wet te laten voorschrijven.
Dat ontaarde gevoel zit in elke vezel van de film en is meteen een van zijn sterkste punten. Een land dat van de buitenwereld is afgesloten kan economisch nooit groeien en dat dwingt de Palestijnen in een gekmakende, achtergestelde en hulpeloze positie.

Heuvels
Omdat iedereen die tragedie kent en hij de kijker ook hier recht in ogen staart, had Jacir het pathos en de prekerigheid achterwege mogen laten. Ook al staat de wereld erbij en kijkt ernaar. Want prekerigheid levert opdringerige pamfletten op en geen spannende kunst. We kijken nu meer naar archetypen dan naar mensen van vlees en bloed. Het valt op hoe de film meteen aan kracht wint wanneer Soraya en Emad de kijker laten voelen wat er mis is in plaats van het te benoemen. En hij overtuigt ook in de prachtige beelden van het land als Soraya en Emad door Ramallah en Israël reizen. Niet door mooifilmerij maar door gewoon de camera over de heuvels en de zee laten kijken. Kijkend over die heuvels komt de tragiek van het gebied vanzelf dichtbij. Daar is geen dialoog voor nodig.
Maar salt of this sea ontpopt zich als pamflet als Jacir documentaire-elementen gaat binnensmokkelen. In het begin gebruikt ze zeldzame beelden van de vernietiging van Palestijns bezit kort na de Tweede Wereldoorlog — er moest plaats worden gemaakt voor Israël — en later staren omstanders op straat nieuwsgierig in de camera. Met zo’n vorm wordt de kijker niet serieus genomen. En ook haar eigen politieke ideaal niet. Want moet een fictief verhaal over de erbarmelijke situatie van de Palestijnen nou echt kracht worden bijgezet met een documentaire stijl? Alsof het al niet echt genoeg is? Nee, hoezeer Jacir ook gelijk heeft, en ondanks sterke momenten en de prachtige uitzichten over het land: dit is propaganda en geen cinema.

Ronald Rovers