Sages-femmes

Sages-femmes zou verplicht gezien moeten worden door alle Europese parlementen. Bestuurders die de gezondheidszorg zo uitkleden, zijn direct verantwoordelijk voor het leed dat hier te zien is. La tragédie française.

“Staken?”, roept de meest ervaren vroedvrouw op de kraamafdeling van een Frans ziekenhuis verontwaardigd tegen een van haar collega’s. “Wie zorgt er dan voor deze vrouwen?” Het tekent een cruciaal dilemma van dit ‘mooiste beroep ter wereld’, zoals later in de film op een protestbord te lezen is. Léa Fehners Sages-femmes (’vroedvrouwen’) won de Panorama-sectie dit jaar op het filmfestival van Berlijn en vormt een hartenkreet van een beroepsgroep die het water aan de lippen staat. De film mixt echte beelden van bevallingen – door Fehner gedraaid met toestemming van de ouders – met fictieve scènes waarin diezelfde ouders een rol spelen. Ze baseerde het scenario op de ervaringen van zes vroedvrouwen.

Centraal staan de personages van Sofia en Louise op de kraamafdeling van een ziekenhuis in Fehners geboortestad Toulouse, al vormen ze voor de film vooral een lens waardoor we naar de stand van de Franse gezondheidszorg kijken. Fehner voert de druk direct op als ze voor hun eerste werkdag arriveren en in het diepe worden gegooid.

Negentig minuten en talloze bevallingen later heb je een idee van de krachten die op zo’n afdeling op elkaar inspelen. Er zijn de gebruikelijke schermutselingen. De chirurg die af en toe binnenvalt en alles beter weet. De aanstaande grootmoeder die met haar dochter naar de bevalling komt en alles beter weet, omdat ze ook ooit is bevallen. Maar bovenal laat Fehner zien hoe het werk door eindeloze bezuinigingsrondes in een uitputtingsslag is veranderd. Hoe zelfs de besten eraan onderdoor gaan.

Niet omdat het hard werken is: iedereen wil hard werken. Het werk is van zichzelf al een achtbaanrit met diepe dalen als een geboorte mislukt en grote blijdschap als het goed gaat. Dat is inherent aan het vak. Daarbovenop kwam het jarenlange uitknijpen door managementlagen die zelden een patiënt te woord hoeven staan die urenlang op een bedje op de gang heeft moeten wachten. Kostenbesparingen die in feite vooral het overhevelen van kosten betekenen: naar de patiënt en naar de verpleging.

Sages-femmes is een hartenkreet en een noodkreet, maar Fehner laat die activistische achtergrond nergens de overhand krijgen. Tegelijk vermijdt de film vals sentiment, door niet té dicht bij de ervaringen van Sofia en Louise te blijven. Aanvankelijk heeft vooral Louise moeite om de boel bij te benen, maar dat wordt geen dramatische boog in het verhaal. Het kost haar gewoon wat meer tijd dan Sofia om haar draai te vinden. Fehner maakt daar terecht geen drama van. Want het is voor iedereen al lang duidelijk wat het echte drama is. Sages-femmes zal weinig kijkers onberoerd laten.